Huyết Hoa

X.Y.Thái Dịch Lý Ðông A

Phần Chú Giải

huyết hoa : Hoa của loài cây, cỏ được tưới bón bằng máu đấu tranh.
biện chứng : biện chứng là phương pháp biện luận có chứng cớ thực tế.
biến pháp : Biến: thay đổi khác với đường lối cũ. Pháp: khuôn mẫu, luật lệ, cách thức làm việc để mọi người tuân theo. Biến Pháp là sự thay đổi, cải tiến đường lối chính trị, chế độ cai trị của một quốc gia.
nhất quán : là sự liên lạc của tư tưởng thành một hệ thống qua một phương pháp suy luận suốt dọc.
uyên nguyên : nguồn gốc sâu xa của một sự vật.
để uẩn : là phần kín đáo nằm sâu dưới đáy, phần nội dung, bên trong của một vật thể.
xiển dương : là đưa ra những cái hay cái đúng của một chủ thuyết, đạo giáo mà tán tụng khen ngợi để mọi người biết đến mà đi theo.
thai sinh : sinh sản bằng mang thai.
noãn sinh : sinh sản bằng đẻ trứng.
thấp sinh : sinh ở nơi ẩm thấp như thực vật, thảo mộc.
hóa sinh : sinh bằng cách đổi lốt, lột xác.
chấp chước : là khư khư chỉ biết giữ cái nhỏ mà quên cái lớn; thái độ cố chấp một cách u mê, thiển cận.
dục giới : theo nhà Phật, Giới là cảnh ngộ, nên chia những phần còn phải vướng nghiệp luân hồi làm 3 cõi: dục giới, sắc giới, vô sắc giới, mỗi cảnh ngộ mỗi khác. Dục giới gồm 4 loại dục: tình dục, sắc dục, thực dục, dâm dục.
sắc giới : là cõi đời chỉ còn hình sắc không còn tình dục như ở cõi tiên.
vô sắc giới : cõi cao nhất trong 3 cõi, không còn sắc tướng, chỉ có cái ý thức rất vi diệu.
vô minh : là người không có trí tuệ.
sinh mệnh : là cái sự sống của một người.
niết bàn : người tu đã chứng đạo khi bỏ xác phàm về nơi không sinh không diệt, không còn phiền não.
chủng tử : hạt giống để gieo trồng.
chân như : là bản tính nguyên thủy vẫn tinh thành, viên mãn không thay đổi, bất sinh bất diệt.
như lai : " Phật vốn không từ đâu lại (vô sở tòng lai) mà cũng không đi đâu (diệc vô sở khứ) " (Kinh Kim Cang). Theo Ðạo Viên Tập, sách giải thích: " vốn biết gọi là Như, hiện biết gọi là Lai .".
thụ ký : truyền trao lại nhiệm vụ và ký thác những việc phải làm.
bỉ ngạn : là bờ bên kia của bể khổ tức Bến Giác, còn bên này là Bến Mê. Tu chứng tới cõi chính giác gọi là đáo bỉ ngạn.
tam muội : dùng công tu hành mà diệt được hết trần duyên mà vào cõi trống không vắng lặng. Tam muội, chỗ tuyệt đích áo diệu của một môn gì.
thực tiễn : phù hợp với sự thật, có thể thực hành được, có thể áp dụng vào thực tế.
thủy bình : sự bằng nhau đo theo mực nước.
thủy chuẩn : là cái mức độ chung, trình độ chung: sinh hoạt thủy chuẩn, văn hóa thủy chuẩn.
thủ đoạn : là cách làm việc khôn khéo có tính toán trước sau phù hợp với hoàn cảnh thực tế để nắm chắc thành công. Thủ đoạn là phương pháp làm việc của cá nhân biết quyền biến ứng phó với thực tế, không giáo điều, biết chấp kinh mà cũng biết tòng quyền. Chữ thủ đoạn thường bị gán cho một ý xấu là đầy mánh khóe, mưu mẹo để lừa gạt người, dám làm mọi việc để đạt tới mục đích với quan niệm "cứu cánh biện minh cho phương tiện". Nghĩa chữ, thủ đoạn là chính tay mình cắt đặt ra để nói lên tính chất chủ động của người làm. Chữ thủ đoạn còn có nghĩa là nắm chặt lấy mục đích của từng giai đoạn, đi từng bước một thật vững chắc, hoàn tất từng phần của toàn bộ kế hoạch để thành công trọn vẹn. Ðem so sánh với phương pháp thì phương pháp là cách làm việc theo tiêu chuẩn khoa học, theo khuôn mẫu do đó nặng giáo điều, không uyển chuyển phù hợp cho từng trường hợp đặc thù của thực tế phức tạp.
súy đồ : là mưu tính thực hiện những điều mình mong muốn bằng cách lập kế hoạch thi hành. Súy đồ là âm mưu, mưu chưa lộ ra, chưa thành hình.
hiệp nghĩa : là dũng cảm làm việc nghĩa, tinh thần công chính của những người biết phải trái, biết trách nhiệm liên đới, không bàng quan tọa thị cầu an để mang tội đồng lõa với bọn làm ác.
hoa tháng Năm : tên chiếc tàu Mayflower, chở những người di cư đầu tiên đến Hoa Kỳ từ Anh (1620).
biên thú : nơi hoang vu đầy nguy hiểm rình rập mà những người có nhiệm vụ gìn giữ lãnh thổ tổ quốc phải ở.
Bastille : tên một lâu đài cổ được dùng làm trại tù ở Paris (Pháp), bị dân chúng phá ngày 14/7/1789 .
bảo chướng: gìn giữ và che chở.
tháng Mười : cuộc Cách Mạng Nga xảy ra vào ngày 25/10 theo lịch cũ tức ngày 7/11/1917 để lật đổ Chính Phủ Lâm Thời thành lập chế độ Sô Viết, phân biệt với cuộc cách mạng tháng Hai theo lịch cũ tức tháng 3/1917 nhằm lật đổ chế độ quân chủ (Nga Hoàng chính phủ) để lập Chính Phủ Lâm Thời trong đó đảng cộng sản chỉ là thiểu số.
phương án : là cách thức giải quyết một vấn đề trong quá khứ được coi là thỏa đáng, nay được coi là khuôn mẫu cho mọi người làm theo.
Tô-Liên : liên minh các Cộng Hòa theo chủ nghĩa xã hội sô viết, gọi tắt là Liên Sô (URSS). Nga chỉ là một cộng hòa trong số 15 nước cộng hòa khác.
bộ sậu : nghĩa chữ là bước đi của người, cách chạy của ngựa, nghĩa bóng là trình tự tiến hành công việc.
Stakhanovisme : chủ trương của Stakhanov, chuyên viên người Nga nghiên cứu về cách làm việc cho hữu hiệu: phương pháp làm gia tăng sản phẩm bằng cách đãi ngộ các cá nhân có sáng kiến hay trong sản xuất, được phát triển và áp dụng ở Liên Sô vào năm 1935.
thuế biến : sự tiến hóa bằng hình thức lột xác để lên một mức cao hơn.
phạn thiên : là Ðại Phạn Thiên Vương, vị thần cao nhất trong Bà La Môn giáo (Brahmanism), 2 ngôi kia là Vishnu và Shiva.
cương lĩnh : là cái dây kéo lưới, cái cổ của áo. Trong chính trị, cương lĩnh là bản tóm lược những điểm quan trọng chủ yếu trong chương trình đấu tranh của một chính đảng.
vu miệt : là dựng chuyện để bôi xấu người với mục đích để hạ uy tín.
chế độ : nghĩa chữ là những thứ dùng để đo lường chung cho mọi người. Trong chính trị, chế độ là những nguyên tắc cơ bản để điều hành một quốc gia phản ảnh qua tổ chức chính quyền.
trẫm triệu : là những gì đã phát lộ ra hình tướng mà mắt trông tai nghe được để đoán biết trước những gì sẽ phải xảy ra sau đó, như nhìn điềm trời để đoán thời tiết.
quán tưởng : là chuyên chú suy nghĩ để tìm hiểu suốt dọc toàn thể sự việc.
tinh diệu : là cái tính chất không pha tạp, nhỏ bé khó nghĩ tới của một sự vật (ý niệm về phân tử trong khoa học, những nguyên tố tạo nên vật chất).
thăng hoa : nghĩa chữ là đưa lên cao và làm cho rực rỡ đẹp đẽ hơn. Trong tâm lý học, thăng hoa là sự chuyển hướng năng lực để làm những công việc được coi là cao thượng, hơn là dùng để thỏa mãn những đòi hỏi sinh lý bị coi là thấp hèn.
công đức : là những hành động của cá nhân đóng góp trong việc xây dựng tập thể.
Có công lao với người gọi là công, có đức huệ với người gọi là đức, những thành quả do tu thân hành đạo mà tạo nên trong cuộc sống của một người.
Muses : Chín Nàng Nghệ Thuật, chín người con gái của Zeus với Mnemosyne, chia nhau chủ trì các ngành Nghệ Thuật:
1. Calliope coi về loai thi ca anh hùng (epic poetry)
2. Clio coi về lịch sử (history)
3. Erato coi về thi ca trữ tình (lyric poetry)
4. Euterpe coi về âm nhạc (music)
5. Melpomene coi về bi kịch (tragedy)
6. Polyhymnia coi về âm nhạc tế tự (religious music)
7. Terpsichore coi về vũ (dance)
8. Thalia coi về hài kịch (comedy)
9. Urania coi về thiên văn (astronomy)
Muses còn được gọi chung là những nguồn hứng khởi của người nghệ sĩ.
lương tâm : là cái hướng dẫn con người hành động theo lẽ phải mà ai cũng có.
lãng mạn : là phóng túng buông thả không kềm chế mối thất tình để chảy trôi tràn lan như sóng nước.
thời đại : là khoảng thời gian rất dài gồm nhiều chục năm, nhiều trăm năm, nhiều ngàn năm có chung một đặc tính nổi bật.

2.-SỬ HỒN

sử hồn : phần tinh anh trong ý nghĩa của sử nằm ẩn tàng trong các sự kiện vụn vặt được ghi chép lại. Phần tinh thần của sử, làm cho sự kiện rời rạc thống nhất thành một toàn thể linh động đầy ý nghĩa.
hối hận : giận mình đã làm điều trái với lương tâm, thiên lý, nay giác ngộ, phản tỉnh mong muốn sửa đổi lỗi lầm xưa mà không được.
nhân đạo : là con đường mà loài người phải đi theo để đạt tới đích điểm dự cầu là sống tự do và hạnh phúc trong hòa bình và huynh đệ. Nhân đạo là con đường với những chặng tiến hóa tất yếu của loài người.
tăng tiến : là sự phát triển đa diện của một vật thể trong không gian 3 chiều gồm cả phẩm lẫn lượng.
thực thể : là một vật thể hiện hữu trong thực tế với những cách biểu lộ đặc thù của nó, là cái bản chất chân thực của một vật được cụ thể hóa trong thực tế.
phong thiện : xưa thiên tử đi tuần thú đắp đất làm nền ở núi Thái Sơn để tế trời, quét núi nhỏ để tế đất gọi là phong thiện.
Joseph Stalin ( 1879-1953 ) : Tổng Bí Thư đảng Cộng Sản Liên Sô từ 1922-1953, Thủ Tướng Liên Sô từ 1941-1953.
Stalinism : những nguyên tắc áp dụng chủ nghĩa cộng sản theo Stalin, đặc biệt là sự đàn áp thẳng tay phe đối lập khác biệt về chính kiến và ý thức hệ, sự độc tài tuyệt đối bằng cách tập trung quyền hành vào tay một cá nhân, và đường lối quốc tế xâm lược.
Tsar, Czar : Nga Hoàng, gọi chung những người cai trị nước Nga tới cuộc cách mạng 1917, chủ trương độc tài.
Komintern : Tổ chức Ðệ Tam Quốc Tế (1819-1943), do Lenin tổ chức ở Moscow , với mục đích kết hợp các tổ chức cộng sản quốc tế lại và chủ trương bành trướng chủ nghĩa cộng sản bằng phương thức cách mạng bạo động. Komintern bị Stalin giải tán với mục đích để làm an tâm khối Ðồng Minh.
phản tỉnh : là suy xét kỹ lưỡng, thẩm định lại giá trị những tư tưởng, hành động mà trước đây mình cho là đúng dưới một nhãn quan mới của một người đã giác ngộ. Trong tương quan hành động, phản tỉnh là điều kiện cần thiết để có hối hận.
Phát xít ( Fascism ) : chủ trương chính thể độc tài, do một lãnh tụ cầm quyền, đề cao chủ nghĩa quốc gia cực đoan với chính sách xâm lược và đề cao chủng tộc. Phong trào phát xít Ý của Benito Mussolini (1883-1945) lập ra từ 1922-1943.
Nazi : viết tắt từ Nazional Sozialist của tiếng Ðức tức đảng Quốc Gia Xã Hội gọi tắt là Quốc Xã, điều hành nước Ðức từ 1933 đến 1955 dưới quyền lãnh đạo của Adoft Hitler (1889-1945). Nazism là một chủ thuyết kinh tế chính trị được dựa theo cuốn "The Third German Reich" bao gồm những nguyên tắc cai trị độc tài, quốc gia kiểm soát hết mọi ngành kỹ nghệ, chủ trương chủng tộc siêu việt và tôn trọng quyền tối thượng của lãnh tụ "Fhrer".
Mahatma Gandhi ( 1869-1948 ) : Lãnh tụ Quốc Gia Ấn Ðộ.
chủ nghĩa : là một hệ thống tư tưởng bao gồm những nguyên tắc căn bản để hướng dẫn hành động được cá nhân hay tổ chức tuân theo với một chủ tâm. Chủ nghĩa, nghĩa chữ là cái ý nghĩa cốt yếu được chủ trương bởi một cá nhân nào đó, đã nói lên cái tính chất chủ quan và tích cực trong tư tưởng cũng như hành động của những người tôn thờ nó. Bản chất biến dịch của cuộc đời và sự đặc thù của hoàn cảnh dễ làm cho "cái được gọi là" chủ nghĩa trở thành lỗi thời, mất hiệu nghiẹ䭬 cần phải xét lại từng phần hay toàn diện hoặc loại bỏ. Và nó làm nên sự tiến bộ trong tư tưởng của nhân loại đi về đích điểm Nhân Chủ sau nhiều đợt xét lại, sửa sai.
vũ trụ : là một môi trường dung chứa được toàn thể mọi sự vật, mọi hiện tượng đã được con người nhận biết và xếp đặt theo một trật tự có tính chất chủ quan. Vũ trụ là môi trường sinh hoạt của loài người thống nhất thành một thể, cũng như đời là môi trường sinh hoạt của cá nhân. Bản chất của vũ trụ và đời là sự đúc kết không gian và thời gian thành một, do đó chúng chỉ khác biệt ở mức độ cao thấp, lớn nhỏ trong tiến trình cá biệt hóa, cụ thể hóa.
bá đạo : là những phương thuật phải thực hiện để lập nên nghiệp bá. Bá chưa phải là người cầm đầu thiên hạ nhưng uy quyền cũng trùm lớp thiên hạ, dưới một người mà trên muôn nngười, thường nhân danh thiên tử, đạo nghĩa để sai xử chư hầu. Trong nghĩa rộng, bá đạo được hiểu như một đường lối chính trị khinh nhân nghĩa trọng kỹ thuật, thường dùng bạo lực để đàn áp người để được khẩu phục.
vương đạo : đường lối để làm nên vương nghiệp, thống nhất toàn thiên hạ. Trong nghĩa rộng, vương đạo được hiểu như mô⯴ đường lối chính trị trọng nhân nghĩa, thường dùng lý tưởng đạo đức để cảm hóa người nên đạt được tâm phục.
đào thải: là đãi lọc lấy cái tốt, gạt bỏ những cái xấu, một quy luật của sống còn và tiến hóa.
Lê Văn Hưu : người làng Phủ Lý, huyện Ðông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đậu Bảng Nhãn năm 18 tuổi (1247) dưới thời Trần Thái Tông. Làm đến Binh Bộ Thượng Thư, tước Nhân Uyên Hầu. Ông là sử gia đầu tiên của Việt Nam , làm bộ Ðại Việt Sử Ký gồm 30 quyển chép từ Triệu Vũ Ðế (207 tr. C.N.) tới Lý Chiêu Hoàng (1224).
Trần Hưng Ðạo ( Trần Quốc Tuấn ) : có công 3 lần thắng Mông Cổ, được vua nhà Trần phong làm Thái Sư, Thượng Phụ, Thượng Quốc Công, Bình Bắc Ðại Nguyên Súy, Hưng Ðạo Ðại Vương, được vua lập sinh từ (thờ từ lúc còn sống) ở Vạn Kiếp.
Hàn Nguyễn Thuyên : người Thanh Lâm tỉnh Hải Dương, làm Hình Bộ Thượng Thư đời Trần Nhân Tông, dùng chữ Nôm làm thơ phú đầu tiên, "Bài Văn Tế Cá Sấu", tương tự như Hàn Dũ đời Ðường nên được nhà vua đổi thành Hàn Thuyên.
Lê Thái Tổ ( Lê Lợi ) : khởi nghĩa ở Lam Sơn chống quân Minh trong 10 năm (1418-1427), lập nên triều Lê (1428-1788).
Hồng Ðức : niên hiệu thứ hai của vua Lê Thánh Tông (1460-1497), vị anh quân của triều Lê, vua thứ 4, tạo nên một triều đại cực thịnh trên cả hai phương diê䮠võ công lẫn văn trị.
cương thường : gồm hai chữ Tam Cương (ba giềng mối lớn ràng buộc loài người: vợ chồng, cha con, vua tôi) và Ngũ Thường (những nguyên tắc, tiêu chuẩn của nhân luân để giàng giữ con người vào xã hội).
đề cương : những đề mục chính, những nét chủ yếu cần phải nghiên cứu tỏ bày một cách sâu xa và toàn diện trong một lãnh vực nào đó.
thế hệ : là một lớp người cùng sinh ra và sống trong một khoảng thời gian và không gian nhất định, cùng chịu ảnh hưởng của những biến động xã hội nên thường có những đặc điểm tương đồng về tư tưởng và hành động. Nghĩa chữ của Thế Hệ là được nối kết vì cùng sinh sống trong một giai đoạn. Thời gian của một thế hệ thường được tính là 30 năm.
phục hoạt : là sự sống lại của một thực thể đã chết, sự hoạt động trở lại của một thực thể tưởng như đã chết từ lâu.
vận hành : đi theo chu kỳ nhất định không ngừng nghỉ, gián đoạn.
khí tiết : là gồm hai chữ chí khí và tiết tháo, những đặc tính của mẫu người công chính đã dày công hàm dưỡng.
Chu Văn An : danh nho thời vua Trần Dụ Tông (1341-1369), dâng Thất Trảm Sớ nhưng không được vua nghe theo nên từ quan bỏ về Chí Linh.
mô phạm : là cái khuôn thước, mẫu mực được chấp nhận là tiêu chuẩn để mọi người noi theo mà hành xử trong mọi trường hợp.
hủ bại : là hư hỏng, mục nát, dùng để chỉ những người đã lỗi thời, cố chấp, ngoan cố nên làm cản đà tiến hóa chung của tập thể.
dị đoan : nghĩa chữ là đầu mối khác lạ, không giống với cái thường có. Nghĩa rộng nói tới những tín ngưỡng làm con người u mê, sa đọa, lìa xa nhân đạo.
vô lậu quốc phòng : một nền quốc phòng lý tưởng, không một kẽ hở để ngoại nhân có thể len vào hoạt động phá hoại. Toàn thể nhân dân đã được "đảng hóa" trong tư tưởng và hành động, vì toàn thể những mầm móng, cơ duyên mà địch có thể lợi dụng đều đã được thanh toán.