Lễ cúng cơm trong 100 ngày

Gia đ́nh Việt Nam nhà nào cũng vậy, mỗi ngày có hai bữa cơm là giờ phút đầm ấm nhất. Trong nhà có người về muộn, mọi người cũng cố chờ về ăn cơm một lúc cho vui vẻ, đầm ấm. Con cháu cầm bát cơm lên, trước hết mời ông bà, cha mẹ, chờ ông bà, cha mẹ rồi mới bắt đầu mới dám ăn. Có nơi xới bát cơm lần thứ hai c̣n mời nữa. Nếu có khách, trước khi buông bát đũa đứng dậy c̣n phải xin phép và mời khách tiếp tục xơi cơm. Cuộc sống gia đ́nh đang vui vẻ, êm đẹp như vậy, vắng mặt trong bữa cơm c̣n nhắc, huống chi vĩnh viễn đi xa. Do đó, trước bữa ăn người thân dâng lên bàn thờ một bát cơm úp, một vài món ăn b́nh thường, nhà ăn thứ ǵ cúng thứ đấy, thường là tinh khiết, không đ̣i hỏi cầu kỳ, nhà nghèo th́ lưng cơm, đĩa muối cũng xong. Thắp hương xong, dựng đôi đũa vào giữa bát cơm, có rượu th́ rót chén rượu. Khấn vái xong cũng rót chén nước.
Thờ cúng vong linh cũng giống như đang sống, cũng là để thoả nguyện tâm linh, " Lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương ".
Nhưng tại sao lại cúng 100 ngày ?
- Cũng tuỳ địa phương, có nơi chỉ cúng 49 ngày ( tức là lễ chung thất ). Theo thuyết của Phật giáo: qua 7 lần phán xét, mỗi lần 7 ngày đi qua một điện ở âm-phủ ( tức 1 tuần, nhưng không phải tuần lễ theo dương lịch ); sau 7 tuần vong hồn đă siêu thoát. Có nơi cúng hết 100 ngày ( tức lễ tốt khốc nghĩa là thôi khóc ). Theo giải thích của các cụ ngày xưa th́ thời gian này âm hồn vẫn c̣n phảng phất luẩn quẩn trong nhà chưa đi xa .
Chúng tôi cho rằng, phong tục này có căn cứ khoa học: Theo thuyết Thần giao cách cảm, ngoài điện trường vật lư đă được ứng dụng trong thực tiễn, c̣n có điện trường sinh học. Những cá thể có cùng tần số cảm ứng trong điện trường sinh học, mặc dầu ở cách xa nhau rất xa vẫn nhận được những nguồn thông tin của nhau. Các nhà khoa học đă vận dụng những phát triển đó để giải thích về điềm, về giấc mơ, về những biểu hiện tâm, sinh lư bất thường khi thân nhân (có thể cách nhau rất xa về không gian) có cùng tần số điện trường sinh học có sự biến bất thường. Người ta bảo chết là hết. Nhưng, chết chưa phải là đă hết khi người chết c̣n tồn tại trong tâm chí người sống. Sau khi chết, tim ngừng đập, máu ngừng chảy, thần kinh cảm giác ngừng hoạt động, vỏ năo chưa bị huỷ, xung quanh hiện trường phát từ năo vẫn chưa ngừng phát sóng. Lớp đất dày không ngăn được sóng điện vật lư hay sóng điện sinh học. Cá thể sống có tần số điện trường sinh học tương ứng vẫn tiếp nhận được tín hiệu, do đó hiện tượng báo mộng chưa hẳn là vu vơ. Phải chăng v́ lẽ đó mà các cụ cho rằng âm hồn c̣n phảng phất, chưa siêu thoát .