|
"Lễ vấn danh" là lễ nhà
trai đến nhà gái để hỏi tên tuổi cô gái, ngày nay gọi là lễ "Chạm ngơ" hay
là lễ "Dạm" (có nơi kiêm cả lễ dạm và hỏi cùng một lúc gọi là lễ dạm hỏi).
Truyện Kiều có câu "Tiện đưa canh thiếp trước cầm làm ghi". "Canh thiếp"
là giấy ghi họ tên, tuổi, quê quán, con ai.
Trước Cách mạng Tháng Tám 1945, ở nhiều vùng nông thôn, con gái từ khi
sinh đến khi lấy chồng vẫn chưa đặt tên, nếu như gia đ́nh không cho con
gái đi học. Con gái không cần vào sổ họ, sổ làng, không đi học nên cũng
không cần dặt tên vội. ở trong nhà con gái mới sinh ra được gọi là con
Hĩm, con Mực, con Chắt em...Trong nhà gọi tên ǵ th́ xóm giềng gọi theo
tên đó. Đến làm lễ vấn danh, ông bác hoặc bố mới đặt cho cái tên để ghi
trong giấy hôn thú, có khi chính người mang tên cũng không biết ḿnh mang
tên ǵ trong giấy hôn thú, v́ khi về nhà chồng lại gọi theo tên chồng, khi
có con gọi theo tên con, có cháu đích tôn gọi theo tên cháu. Lễ vấn danh
không phải để hỏi tên mà chủ yếu là hỏi tuổi, để hai họ quyết định đôi nam
nữ hợp tuổi nhau th́ lấy được nhau, tuổi xung khắc th́ thôi.
Trong hôn nhân xưa chỉ chú trọng có môn đăng hộ đối hay không, có hợp tuổi
hay không, gia đ́nh nào thận trọng mới t́m hiểu kỹ "Công, dung, ngôn, hạnh"
(thường là các gia đ́nh gia giáo). Chẳng những các chàng trai, trước khi
cưới chưa biết mặt vợ, mà có những ông bố chồng là người chủ động đi hỏi
dâu cũng không biết mặt con dâu, do đó trong gia đ́nh sau này mới xảy ra
nhiều chuyện oái oăm:
-"Cảm ơn ông bà thương đến, tôi xin đồng ư gả, nhưng xin thưa chuyện trước:
con tôi mồm mép chẳng bằng ai!"
Tưởng như vậy là ḿnh t́m được con dâu hiền hậu, không đanh đá chua ngoa,
ai ngờ cưới về mới biết con dâu sứt môi!. Nhưng đă nhỡ việc, biết tính sao?
Lại có trường hợp đánh tráo: Khi đi hỏi th́ cho thằng em nhanh nhẹn và "sạch
mặt" hơn đóng vai chàng rể, đến khi cưới th́ lại cưới cho thằng anh đần độn,
xấu xí. "Miếng trầu để dâu nhà người", biết tính sao đây? Dầu sao cũng
mang tiếng một đời chồng. |
