Hula, vũ điệu truyền thống của quần đảo Hawaii

 

 

Vũ điệu Hula diễn tả về cầu vồng, tiếng sấm, tia chớp... những hiện tượng siêu thiên trong tự nhiên. Trong lễ hội, rất nhiều người say sưa quay cuồng cùng vũ điệu Hula v́ họ coi Hula là lời cầu nguyện mà họ muốn gửi tới đức thần linh. Xưa kia, vũ điệu Hula được nhảy trong các buổi hành lễ để tôn vinh các đức chúa trời. Ngày nay, vũ điệu này được tŕnh diễn để phục vụ khách du lịch.

Joan Lindsey là một vũ công bậc thầy về Hula, hiện bà đang dạy Hula ở một pḥng tập trên đảo Oahu thuộc quần đảo Hawaii. Bà đă dạy Hula từ 50 nǎm nay. Vũ điệu Hula (vừa hát vừa khiêu vũ) đă được truyền qua bao thế hệ người dân sống trên mảnh đất Hawaii. Bà Lindsey cho biết: "Hula nghĩa thực là khiêu vũ. Nhưng nó chính là biểu trưng cho linh hồn văn hoá Hawaii. Nó chính là một loại h́nh ngôn ngữ bản địa. Hula là sự kết nối giữa thế giới tâm linh với cuộc sống thường nhật của người Hawaii. Đó chính là vẻ đẹp của nghệ thuật. Hula là cội rễ của chúng tôi và chúng tôi luôn nâng niu, ấp ủ nó".

Mỗi khi mùa xuân đến, người Hawaii lại tổ chức lễ hội Merrie Monarch trên đảo Hilo. Lễ hội được đặt tên là Merrie Monarch v́ sau khi vị vua cuối cùng của Hawaii - đức vua David Kalakaua - qua đời, ông đă được người dân nơi đây tŕu mến gọi là "Merrie Monarch" (Monarch vừa có nghĩa là đức vua vừa có nghĩa là bướm chúa) bởi ông yêu âm nhạc và khiêu vũ. Vua Kalakaua được dân chúng tin yêu và tôn thờ v́ ông đă có công làm sống lại vũ điệu Hula sau khi nó bị những người truyền đạo Cơ đốc cấm trong suốt thời kỳ năm 1800 chỉ v́ họ nghĩ rằng vũ điệu này là quá khiêu dâm. Một bức chân dung đức vua Kalakaua luôn được treo trên sân khấu tŕnh diễn vũ điệu Hula tại lễ hội như một sự tưởng nhớ đến người đă có công sinh thành ra vũ điệu này lần thứ hai.

Trung tâm của lễ hội là các cuộc thi tŕnh diễn vũ điệu Hula. Cuộc thi nhằm khuyếch trương và phát triển những vũ điệu Hula hiện đại - những vũ điệu quen thuộc mà chúng ta thường thấy trong các bộ phim và trên màn ảnh vô tuyến và đặc biệt là cả những vũ điệu Hula cổ đang có nguy cơ bị mai một và thất truyền.

Vũ điệu Hula không đơn thuần chỉ là một điệu nhảy. Nó đ̣i hỏi phải có sự khổ công luyện tập và một kiến thức am tường về văn hoá Hawaii. Các phục trang của vũ công phải phản ánh được nhịp điệu và từng động tác xoay lắc trong vũ điệu của Hula. Về kỹ thuật tŕnh diễn, giám khảo sẽ đánh giá rất chặt chẽ về tư thế, dáng điệu, động tác, sự uyển chuyển, độ chính xác của từng động tác trong khi múa của các vũ công. Nhảy Hula không đơn giản như người ta tưởng, không chỉ có dướn lên, lắc bên này, lắc bên kia mỗi động tác, bước chân đều phải có hồn, phải thể hiện được một điều ǵ đó. Vũ điệu Hula là cách thức, là con đường dẫn con người ta đi về cơi tâm linh. Nếu không hiểu tường tận về ư nghĩa thiêng liêng của vũ điệu này th́ người vũ công chỉ thể hiện được sự biểu diễn về h́nh thể mà thôi.

Trong suốt những năm 1900, các trường đào tạo vũ điệu Hula của Hawaii đă bắt đầu dạy vũ điệu này theo phong cách hiện đại để phục vụ khách du lịch tới Waikiki. Họ thêm nhiều động tác tay hơn, và vừa nhảy vừa hát các bài hát ca ngợi thiên nhiên bằng tiếng Anh. Như bà Lindsey giải thích, mỗi một động tác của Hula đều mang một ư nghĩa riêng. "Ví dụ trong một động tác đơn giản như khi chúng ta chụm hai bàn tay lại có nghĩa là tạo thành một bông hoa. Khi muốn diễn tả mặt trăng, chỉ cần đưa hai cánh tay lên trên đầu. Khi muốn diễn tả các v́ sao, người vũ công chỉ cần bắt chéo hai ngón tay trỏ hoặc nháy mắt và lướt đi trên sàn diễn. Tất cả các động tác này đều rất duyên dáng".

Các động tác thân ḿnh trong vũ điệu Hula truyền thống rất tao nhă nhưng đ̣i hỏi khắt khe về h́nh thể. Các vũ công múa trên nền dàn hát thánh ca với các nhạc cụ dân tộc. Nhạc cụ được làm từ hai bầu đựng nước, một cái dài và một cái nhỏ dính ở trên, lắc lên để báo cho các vũ công chuẩn bị tư thế sẵn sàng. Và một trong các vũ công sẽ vươn cánh tay ra phía trước. H́nh tượng này có nghĩa là gọi. Khán giả cổ vũ khi các vũ nữ trang điểm bằng những ṿng hoa sặc sỡ, mặc những chiếc váy dài tiến lên sân khấu và nồng nhiệt đáp lại các vũ công nam chỉ quấn quanh hông những chiếc khǎn màu chói sáng.

Những người dân Hawaii bản địa đang có được một sự hiện thân mới về ngôn ngữ, nghệ thuật và văn hoá. Những điệu nhảy và bài thánh ca mới đang được thế hệ trẻ người Hawaii sáng tạo. Và nhiều vũ trường Hula đang được mở trên các thành phố ở nước Mỹ và Nhật Bản. Các sự kiện giống như Lễ hội Merrie Monarch đă góp phần không nhỏ trong công cuộc truyền bá ư nghĩa đích thực của vũ điệu Hula trên toàn cầu. Người dân Hawaii ngày nay muốn được nh́n thấy vũ điệu Hula hiện diện khắp mọi nơi trên thế giới và trở thành vũ điệu quốc tế. Từ Hula bất kỳ ai cũng đều có thể cảm nhận được một tính cách sôi nổi, nhiệt t́nh và hiếu khách của người dân Hawaii và c̣n hơn thế nữa, giữ ǵn Hula là tiếp tục bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá độc đáo của người Hawaii.