Cuộc chiến 30 năm chống Cộng Sản của Biệt Kích HMông Lào

Được CIA chiêu mộ để trở thành đội quân bí mật chống lại Pathét Lào và "Việt Cộng". Sau khi bị Mỹ bỏ rơi 1975, lực lượng biệt kích Vàng Pao nay chỉ còn sống trong rừng với một cuộc sống tệ hại (Theo điều tra mới đây của tờ Time).

Một gia đình tứ đại đồng đường làm biệt kích chống Cộng Sản

Họ có tới hàng trăm, có lẽ cả nghìn người. Họ khóc và quỳ trước mặt tôi, kêu gào, "Ông cứu chúng tôi với, quân đội cộng sản sắp tới rồi". Tôi đã lội rừng bốn ngày để tới cái chốn bị bỏ rơi này, tít trong rừng rậm của Xaysomboune, miền Bắc Lào. Những người biệt kích Hmong đang phủ phục trước mặt tôi kia tin chắc rằng đời họ sắp sửa bị kết liễu. Họ biết họ là một nhóm người mà không ai đoái hoài tới, đang bị đè bẹp bởi một chiến dịch quân sự mà những nhà cầm quyền cộng sản của cái đất nước nhỏ bé của họ không chịu thú nhận là đang tiến hành.

Quân đội chính quyền Lào đang thắt vòng vây, và những người biệt kích Hmong chờ đợi một cách sợ hãi sự huỷ diệt sắp xẩy ra. Hàng trăm người Hmong quỳ lạy, van xin các nhà báo Time giúp đỡ.

Trong những năm tháng phóng viên của mình, tôi chưa bao giờ nhìn thấy một cảnh tượng nào như vậy: một đội quân rách nát, dắt díu theo vợ con than khóc, cầu khẩn tôi hãy đưa tin về cảnh ngộ khốn khổ của họ cho thế giới bên ngoài biết. Tôi đi giữa những đứa trẻ chết đói, người chúng mảnh khảnh mang sẹo bởi mảnh đạn cối. Những thanh niên trẻ đeo súng và địu những đứa trẻ con mắt nhìn vô hồn sau lưng xé áo chỉ cho tôi những vết thương của họ. Một ông già cầm tay tôi và di quanh viền một mảnh đạn nằm trong bụng ông. Một cô gái, không quá 15 tuổi, bấu lấy chân tôi, rên rỉ, "Họ giết chồng tôi rồi. Họ giết mẹ tôi, bố tôi, anh tôi…" Nhưng trước khi cô gái kể xong thì những người khác đẩy cô ra để khóc than những mất mát của mình. Ở trái tim của địa ngục này, không ai giữ độc quyền về đau khổ.

Biệt kích Lee Fong, 25 tuổi, bỏ vải che mắt để lộ vết thương do đạn cối CS Lào gây ra. Mồ côi năm chín tuổi, Lê bắt đầu cầm súng chống lại quân đội chính phủ CS Lào từ năm mười tuổi. Thật là 1 chiến binh chống Cộng can trường!

Ngày nay, sau gần ba thập kỷ, lần đầu tiên cái nhóm người bị bỏ quên và càng ngày càng teo tóp lại này bị quân đội chính phủ CS Lào hoàn toàn bao vây. Họ bị kẹt trong những lối đi nhỏ trong rừng, mọi lối thoát đã bị quân lính hoặc mìn sát thương chặn. "Lần này," Moua Toua Ther, 46 tuổi, cụt tay, trưởng trại và là người chỉ huy cái nhóm quân trang bị tồi tàn này, nói "chúng tôi sẽ không chạy trốn hay ẩn nấp được nữa. Khi máy bay trực thăng tới thì chúng tôi sẽ bị làm thịt như súc vật vậy."

Vậy cái nhóm người tơi tả này đã phạm tội gì? Chỉ đơn giản họ là người Hmong, phần lớn là con, cháu hay thậm chí chắt của những người đã về phe Mỹ để chống lại chủ nghĩa cộng sản ở Lào trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Nổi tiếng về sự tháo vát và tính dũng cảm, nhiều người Hmong đã gia nhập mội đội quân bí mật do CIA đỡ đầu, giúp cứu phi công Mỹ bị bắn rơi, và làm rối loạn đường chuyển quân và lương thực của quân đội Bắc Việt Nam dọc đường mòn Hồ Chí Minh chạy qua Trung Lào. Phong trào cộng sản Pathet Lào và những người đỡ đầu họ ở Hà Nội không bao giờ quên tội đồng lõa của người Hmong với Mỹ. Một thời gian ngắn sau khi Pathet Lào lên nắm chính quyền năm 1975, hai năm sau khi người Mỹ tháo chạy khỏi Lào, bỏ rơi người Hmong với số phận của mình, một tờ báo cộng sản tuyên bố là Đảng sẽ truy đuổi những kẻ "tay sai Mỹ" và "triệt tận gốc" họ. Nhưng cho tới gần đây, khi TIME tìm đến được một trong những nơi đóng quân cuối cùng của người Hmong, không ai thực sự tin rằng sau 30 năm mà chính phủ Lào vẫn còn có ý định này. Đây là màn cuối của một cuộc chiến tranh mà theo các sách lịch sử thì đã kết thúc từ năm 1973.

Tướng Vàng Pao (đang chỉ tay) chỉ huy đánh Cộng Sản Lào-1974

Người Hmong di cư từ Tây Nam Trung Quốc tới Lào trong thế kỷ 19 và đã luôn luôn là những người tự hào và thiện chiến. Trong những năm 1920, người Hmong đã nổi dậy tại phần lớn nước Lào và ở Bắc Việt Nam, chống lại nền thống trị Pháp. Khi người Pháp dời Lào năm 1953, người Hmong lại thấy mình đánh nhau, lần này chống lại nguy cơ cộng sản. Trong số những người nổi dậy có một tướng trẻ mang tên Vang Pao, người năm 1961 được CIA trao lệnh xây dựng một đội quân bí mật để chống lại những người cộng sản đang tấn tới. Trong thập kỷ tiếp theo người ta cho rằng gần một nửa trong số 40 000 lính của quân đội Vang Pao đã thiệt mạng. Và phần thưởng cho sự hy sinh ấy là gì? Hiệp ước ngừng bắn Paris năm 1973, báo hiệu sự chấm dứt của những giúp đỡ từ phía Mỹ. Vang tiếp tục đánh thêm hai năm nữa, nhưng khi sự việc đã rõ là Pathet Lào sẽ thắng thì ông ta chạy sang Thái Lan và từ đó sang Mỹ. Ngày nay, khoảng 200 000 người Hmong sống trong các cộng đồng tị nạn ở Mỹ. Nhưng không phải tất cả những người Hmong đều may mắn như vậy. Khoảng 15 000 chiến hữu của Vàng Pao bị cắt đường chạy trốn và sống mòn mỏi trong những rừng rậm của Lào.

Tướng Vang Pao trước nhà ông ta tại California. Sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, Mỹ ngừng giúp đỡ đồng minh của mình. 200 000 người Hmong thoát được sang Mỹ, 15 000 người Hmong chạy vào rừng tiếp tục cầm súng chiến đấu chống Cộng Sản.

Vang Pao - 1965
Ngay cả ở Caliornia, nơi Vang Pao, 74 tuổi, lãnh đạo Mặt trận thống nhất giải phóng Lào (ULLF), ông ta cũng có ảnh hưởng lớn tới các đồng hương của mình. Moua nói anh báo cáo trực tiếp tới Vang Pao, điều mà ông này phủ nhận, mặc dù ông công nhận là thỉnh thoảng có giúp đỡ. Từ căn nhà ngoại ô Mỹ của mình, vị tướng lưu vong đòi dân chủ và thiết lập lại chế độ quân chủ ở Lào. Moua và những người lính của mình thuộc vào những tàn dư cuối cùng của những người nổi loạn Hmong đấu tranh cho cái giấc mơ tàn lụi này.

Moua gia nhập quân đội bí mật của Vang Pao khi anh 15 tuổi. Cánh tay trái của anh bị cắt trong một cuộc phẫu thuật trong rừng năm 1974. Là một trong chỉ bốn người biết viết trong làng, anh giữ những số liệu về làng một cách tỉ mỉ. Có 56 trẻ mồ côi, 40 người goá chồng và 11 người goá vợ. Theo con số của Moua, 30% dân làng bị thương do mảnh đạn cối. Năm 1975, năm Vang Pao chạy khỏi Lào, Moua đếm 7000 người trong nhóm anh. Ngày nay, chỉ còn lại 800 người.

Mặc dù người biệt kích Hmong đã chạy trốn gần 30 năm nay, Moua và những người khác trong làng nói rằng năm vừa qua là năm kinh khủng nhất. Tháng 10, họ nói, 500 bộ binh tấn công họ từ bốn phía ở Xaysomboune trong khi một máy bay oanh tạc từ trên không. Tổng cộng có 216 người Hmong bị giết chết. Những trận huỷ diệt như vậy có thể xẩy ra bất cứ lúc nào. Tháng 8 vừa rồi, một quả đạn cối rơi cách bàn ăn của gia đình cậu bé Yeng Houa chín tuổi có một mét, giết chết cả bố mẹ cậu. Yeng sống sót, nhưng tôi đếm được 18 vết sẹo trên chân cậu, hàm cậu vỡ, và bẹn trong có một vết thương sưng mủ. Từ vụ đó tới giờ cậu chưa nói một tiếng nào.

Những người biệt kích Hmong nói họ có trang bị quá kém để có thể đánh trả được. Phần lớn quân lính được trang bị bằng những khẩu M-16 và AK-47 cũ kỹ. Vũ khi nặng cân nhất của họ là hai khẩu ném lựu đạn M-79 già cỗi. Đạn dược thì phần lớn là được đào lên từ các địa điểm không quân Mỹ cũ. Theo Moua thì người Hmong không có khả năng tổ chức một cuộc tấn công ra hồn. Phía chính phủ Lào thì từ chối nói chuyện với TIME và bác bỏ luận điểm rằng họ đang thảm sát những người Hmong nổi loạn, và buộc tội những người này là nguyên nhân của những vụ lộn xộn trong nước. Họ kiên quyết cho rằng người Hmong đang làm kẻ cướp. Tháng Hai, một vụ phục kích xe khách trên đường xa lộ 13 đông đúc ở phía Bắc làm chết 12 người, trong đó có hai người du lịch Thụy Sĩ. Một tấm phiếu gắn trên một xác chết cho biết những người biệt kích Hmong nổi loạn là tác giả của vụ này. Vào ngày 20 tháng Tư, một nhóm người mang vũ khí bắn vào một xe chở khách, làm chết ít nhất 13 người. Những người chứng kiến vụ thảm sát này nói rằng những người cầm súng nói với nhau bằng tiếng Hmong. Vang Pao giận dữ phản đối lời buộc tội người của ông ta chịu trách nhiệm về việc giết dân lành. "Trong quá khứ đã có rất nhiều vụ như vậy, xẩy ra ở khắp nơi, và người ta đổ tội cho ULLF. Nhưng thủ phạm không phải là chúng tôi. Chúng tôi cho rằng những vụ này được tổ chức bởi chính phủ Lào. Họ dùng người Hmong đang phục vụ trong quân đội Lào." Về phía mình, Moua mô tả người Hmong như những nạn nhân vô tội. "Chúng tôi chỉ tự vệ và chạy trốn," anh nói. "Nếu các nhóm quân Lào tấn công, đạn của chúng tôi không đủ dùng trong một giờ."

Bang Yang (đứng giữa), 14 tuổi, cùng những người dân làng khác van xin các phóng viên phương Tây cứu giúp. Chồng cô, Koua Pao Lee, mới 15 tuổi, bị quân chính phủ CS bắn chết một ngày trước khi cô sinh con!

Trên vùng núi Xaysomboune, Moua và các chiến hữu biệt kích của anh ngủ một cách khổ sở trên lá, trong những túp lều phủ lá chuối. Đa số đều không nhớ được họ đã phải di chuyển chỗ ở bao nhiêu lần, nhưng họ nhớ họ đã mất bao nhiêu người thân. Bhun Si, 42 tuổi, nói vợ và hai con trai anh bị thiệt mạng tháng Mười vừa rồi. Bạn anh, Soum Sai, đã chứng kiến hết: quân chính phủ tới, và bắn phụ nữ và trẻ em từ khoảng cách có năm mét. Bây giờ bản thân Bhun trông cũng như một xác chết. Tay trái anh chỉ còn có hai ngón, anh mất những ngón kia vì một quả B-41 giết 6 người Hmong khác. Chân anh vẫn chảy máu từ một vết thương mưng mủ không lành từ 13 năm nay. Một bên mặt cháy thui, một mắt và một tai chỉ còn là những cái hố đen thui. "Chết hết cả rồi," anh nói. "Mười sáu người trong gia đình tôi đã chết, đã bị giết bởi chính quyền CS". Trong thời gian ở trại, tôi nghe anh nhắc đi nhắc lại một điệp khúc não ruột "Nước Mỹ phải cứu chúng tôi".

Người chỉ huy Moua cũng tự hỏi những người bạn Mỹ biến đi đâu rồi. "Chúng tôi đã đổ máu cho người Mỹ," anh nói. "Họ nên nhớ lấy điều đó. Họ nên tìm cho chúng tôi một mảnh đất nơi chúng tôi được an toàn và có đủ thức ăn." Nhưng trong khi thế giới đang chứng kiến một cách sự hãi sức mạnh của bộ máy chiến tranh Mỹ ở Iraq thì màn cuối của cuộc chiến tranh cách đây 30 năm tại Indochina, một cuộc chiến tranh mà người Mỹ chỉ muốn quên, chắc chắn sẽ diễn ra mà không ai chú ý đến!

Mỹ tiếp tế cho lực lượng biệt kích Hmong-1970