( *) Ông Loseby là người luật sư phụ trách cãi cho Nguyễn ái Quốc tại Hồng Kông lúc Nguyễn ái Quốc tức Hồ chí Minh bị bắt tại Hồng Kông năm 1931.

*SUY LUẬN VÀ GÓP Ý VỀ BÀI VIẾT CỦA HOÀNG TÙNG:
Nói đến Hồ chí Minh không ai là không biết đến câu nói nổi tiếng của ông, Không có gì quý hơn độc lập tự do. Để giành lại độc lập tự do cho dân tộc Việt Nam, ông đi theo Quốc tế thứ ba để mong nhận được sự viện trợ kinh tế và quân sự cần cho cuộc kháng chiến chống Pháp. Có điều đau lòng là khi gia nhập vào Quốc tế thứ ba, ông gần như hoàn toàn lệ thuộc và chịu sự điều động của hai nước đầu nậu trong Quốc tế thứ ba là Liên xô và Trung quốc để rồi gây ra những tội ác tày trời đối với dân tộc.
Theo sự tiết lộ của Tổng biên tập báo Nhân dân là ông Hoàng Tùng trong bài viết nói trên, dù Hồ chí Minh tỏ ý miễn cưỡng không muốn tiến hành cuộc cải cách ruộng đất, nhưng dưới áp lực và sự thúc ép của Mao trạch Đông ( Trung quốc ) và Stalin ( Liên xô), ông đã để cho đoàn cố vấn Trung cộng vào Việt Nam để tổ chức đấu tố và xử bắn con dân Việt Nam. Cái đau đớn và mỉa mai là đã đem nạn nhân đầu tiên ra bắn lại là người đã có công đóng góp tiền bạc và công sức trong cuộc kháng chiến chống Pháp là bà Nguyễn thị Năm. Người ta nói bọn Cộng sản có một lối ăn ở lừa thầy phản bạn đúng là không sai.
Nên nhớ là cuộc cải cách ruộng đất được tiến hành mạnh mẽ sau 1954, nghĩa là sau chiến thắng Điện Biên Phủ, người ta không hiểu là sau khi kháng chiến chống Pháp thành công rồi mà Hồ chí Minh lại phải chịu lệ thuộc và chấp nhận sự sai khiến của Trung Cộng để làm cuộc cải

 cách giết dân lành vô tội như thế. Nếu cuộc kháng chiến chống Pháp còn dài mà Hồ chí Minh đành chiều ý Trung cộng làm cuộc cải cách ruộng đất để nhận viện trợ chống lại Pháp thì điều đó còn có thể dung thứ được, chứ kháng chiến chống Pháp xong rồi mà vẫn quỳ lụy và chấp nhận theo lệnh sai khiến của ngoại bang để phát động chiến dịch cải cách ruộng đất tàn sát dân lành là một tội ác khó có thể tha thứ.
Giáo sư Nguyễn mạnh Tường, khi qua du lịch Pháp sau 1975, trong một cuộc phỏng vấn dành cho báo Quê Mẹ, đã  cho biết ý kiến là trong lịch sử Việt Nam từ hồi lập quốc đến nay chưa có một cuộc thanh trừng giết dân nào khủng khiếp tàn bạo như cuộc cải cách ruộng đất. Hầu như mọi cuộc đấu tố đều có sự nhúng tay của cố vấn Trung Cộng. Điều đó cho thấy chính quyền Hồ chí Minh lệ thuộc vào ngoại bang Trung cộng như thế nào.
Học giả Hoàng xuân Hãn, một trí thức dù có nhiều cảm tình với Hồ chí Minh và chính phủ Cộng sản Việt Nam, cũng đã nói cho Đạo diễn Trần văn Thủy biết là Cái mất mát lớn nhất bởi những sai lầm trong cải cách ruộng đất là nó đã phá vỡ mất nông thôn Việt Nam và phá vỡ mất lòng tin. Cái nguy hại của cải cách ruộng đất là ở chỗ nó đã phá vỡ một tế bào quan trọng vào bậc nhất của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ là LÀNG QUÊ.
Nhà văn Dương thu Hương cũng có đề cập ít nhiều về những tội ác của cải cách ruộng đất trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Những thiên đường mù của bà. Nhưng có một số người đọc sách cho biết những gì Dương thu Hương nói về cải cách ruộng đất trong cuốn tiểu thuyết này cũng chỉ mới lột tả chừng 5 đến 10 phần trăm những sự thật kinh hoàng của cuộc cải cách tàn bạo có một không hai này.
Hoàng Tùng trong bài viết trên cứ nói đến chuyện miễn cưỡng của Hồ chí Minh trong chuyện phải tiến hành cải cách ruộng đất giết dân như là một cách để chạy tội cho Hồ chí Minh. Thật ra, nếu Hoàng Tùng nói đúng, thì rõ ràng Hồ chí Minh không có quyền hành gì cả trong chuyện lãnh đạo đất nước. Bao nhiêu sinh mạng nhân dân đã gục ngã trong cuộc kháng chiến chống Pháp để rồi khi cuộc kháng chiến thành công, Hồ chí Minh không tạo dựng nổi một nền độc lập cho đất nước, dù không thích trò cải cách ruộng đất ( theo như Hoàng Tùng trình bày), Hồ chí Minh vẫn để cho ngoại bang Trung cộng đem cố vấn sang tổ chức đấu tố giết dân lành Việt Nam. Chính những tên cố vấn Tàu cộng này đã ấn định số phần trăm địa chủ cần phải triệt hạ trong khi của cải và đất đai của địa chủ Tàu khác xa địa chủ Việt Nam.
Sau 3 năm tiến hành cải cách tàn bạo, Hồ chí Minh và chính phủ Việt Nam mới khám phá ra là Trung cộng không phải bày ra cải cách ruộng đất để tạo dựng sự công bình cho người dân Việt Nam mà thâm ý là đánh cho tan nát cơ cấu của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hồ chí Minh đã kịp thời ngưng lại và lên tiếng xin lỗi nhân dân và cho hạ tầng công tác những cán bộ cao cấp có liên quan đến cải cách ruộng đất như Trường Chinh, Hồ viết Thắng để xoa dịu nỗi căm phẫn của nhân dân. Ai cũng còn nhớ ở vùng Quỳnh Lưu đã có chuyện nổi loạn trong thời kỳ cải cách này. Tuy nhiên trong di chúc viết ngày 14 tháng 8 năm 1969, Hồ chí Minh cho biết chuyện cải cách ruộng đất là do cấp dưới làm, ông không hay biết gì cả, dù sau này ông biết nhân dân rủa oán trách ông rất nhiều về những sự tàn bạo trong cải cách ruộng đất. Nhiều học giả ngoại quốc nghiên cứu cho biết Hồ chí Minh lên án những vụ đánh người, giết người trong cải cách nhưng họ nghĩ rằng với chức vụ Chủ tịch Đảng và Chủ tịch Đảng, ông phải chịu trách nhiệm về cuộc cải cách ruộng đất tàn bạo này.
Ở đây cần phải nói thêm một điều là Trung Cộng mặc dù viện trợ quân sự và kinh tế dồi dào cho Việt Cộng, nhưng Trung Cộng vẫn không muốn Việt Cộng chiến thắng ở miền Nam. Lý do là Trung Cộng không muốn Việt Cộng mạnh, sẽ làm trở ngại cho âm mưu bành trướng của Trung Cộng. Khi miền Nam Việt Nam hấp hối vào cuối tháng 4 năm 1975, Trung cộng đã cho người tiếp xúc với chính phủ Dương văn Minh ngỏ ý muốn giúp đỡ Việt Nam Cộng Hòa nhằm chống lại Việt Cộng. Chính phủ Dương văn Minh từ chối vì nghĩ rằng Trung cộng là kẻ thù truyền kiếp của dân tộc Việt Nam. Ông Minh nòi lên điều này trong một cuộc phỏng vấn dành cho anh em sinh viên sau khi ông định cư ở Pháp. Rồi khi Việt Cộng tổ chức đại hội Đảng lần thứ 4 tại Hà nội, tất cả những đảng cộng sản bạn bè đều gửi phái đoàn tham dự, kể cả đại biểu của những đảng Cộng sản đến từ Tây phương như Pháp. Thế mà phái đoàn đại biểu của Trung cộng không tham gia đại hội Đảng lần thứ 4 này của Việt cộng. Điều đó cho thấy Trung cộng không tán thành, nếu không muốn nói là cay cú, trước chiến thắng cuả Việt cộng ở miền Nam năm 1975.
Thật ra không phải chờ đến cải cách ruộng đất chính phủ Hồ chí Minh mới lộ ra là không có thực quyền. Khi hòa hội Genève  sau chiến thắng Điện biên Phủ năm 1954 quyết định chia đôi nước Việt Nam thì quyết định dùng vĩ tuyến 17 làm đường ranh chia cắt cũng là do quyết định của phái đoàn Liên xô và Trung Cộng và phái đoàn chính phủ Việt Minh do Phạm văn Đồng hoàn toàn không được quyền  quyết định điều gì cả. Nói như thế để thấy mức độ lệ thuộcvà cung cách tay sai của Hồ chí Minh và chính phủ của ông vào Quốc tế Cộng sản đến độ họ toàn quyền điều động và quyết định mọi chuyện quan trọng trên bàn hội nghị có liên quan đến đất nước Việt Nam mà chính phủ Hà nội không được pháp can dự vào gì cả.
Hoàng Tùng cũng nói chuyện Hồ chí Minh bị thất sủng, bị Stalin cho ngồi chơi xơi nước trong mấy năm liền vì không tin tưởng. Mao trạch Đông cũng đối xử tệ bạc với Hồ chí Minh như Hoàng Tùng không giải thích lý do tại sao. Bị ruồng rẫy như thế mà đến giây phút hấp hối gần lìa trần vẫn viết di chúc muốn đi gặp Các Mác và Lê nin thì đủ thấy Hồ chí Minh nô lệ ý thức hệ và thiếu liêm sỉ như thế nào. Phải chăng vì bị Stalin đánh giá là theo chủ nghĩa dân tộc chủ nghĩa cải lương từ những ngày xa xưa nên Hồ chí Minh muốn chứng tỏ mình là người vô sản quốc tế thứ thiệt, đến lúc gần lâm chung vẫn muốn gửi linh hồn về với tổ sư Mác-Lê?
Chuyện Hoàng Tùng kể Hồ chí Minh tỏ ra đau buồn khi thấy Liên xô và Trung quốc xung khắc, hiềm khích nhau cho thấy sự đau buồn của Hồ chí Minh là một mối đau buồn nhảm nhí , vô duyên, và không thiết thực. Trong di chúc để lại cho chế độ Hà nội, Hồ chí Minh cũng đã nói lên điều này. Đúng ra, Hồ chí Minh cần phải nhận thấy và học hỏi hai đàn anh Liên Xô và Trung cộng đều đặt chủ nghĩa dân tộc mình lên trên chủ nghĩa quốc tế vô sản. Vì đặt quyền lợi của tổ quốc và dân tộc lên trên nên hai đàn anh này mới có chuyện hục hặc, tranh chấp nhau. Bản thân Hồ chí Minh quá mùa quáng và cuồng tín nên mới đặt chủ nghĩa quốc tế vô sản lên trên chủ nghĩa dân tộc, sẵn sàng nghe lời đàn anh để thi hành những nghĩa vụ quốc tế dù chuyện đó đưa đến chuyện giết dân lành Việt nam vô tội. Đàn em đệ tử của Hồ chí Minh sau này như Lê khả Phiêu, Đỗ Mười, Phan văn Khải, và đứa con rơi tài hèn trí đoản Nông đức Mạnh thì lại đem tổ quốc giang sơn đi dâng hiến cho kẻ thù truyền kiếp Trung Cộng cũng là do không đặt chủ nghĩa dân tộc lên trên hết. Chúng dâng đất cho Trung Cộng để mong đổi lấy sự an toàn cho bản thân và chế độ mà Trung cộng hứa hẹn bao che, nâng đơ cho chúng. Đúng là thầy nào, trò nấy , thầy thì theo chủ nghĩa quốc tế vô sản tổ chức cải cách ruộng đất giết dân lành vô tội, trò thì đem giang sơn gấm vóc do tiền nhân tốn không biết bao xương máu để lại, đem đi bán tháo bán đổ cho ngoại bang. Thật là khốn nạn và tồi bại đến thế là cùng !Đã đến lúc những người đấu tranh và toàn dân phải đứng dậy để quật đổ cái chế độ hại dân, bán nước này. Để chậm ngày nào là tai họa cho đất nước và nhân dân ngày ấy.
Trong bài viết Hoàng Tùng có nói xa gần bóng gió đến chuyện có những người muốn tiếm quyền Hồ chí Minh qua câu viết Có thể có một vài hiện tượng, có đồng chí nào đó muốn vượt Bác. Bác biết hết nhưng Bác không quan tâm . Thật ra sự thật phũ phàng là những người đồng chí đàn em đã truất phế uy quyền của Hồ chí Minh như Học giả Pháp Pierre Brocheux trong lần trả lời đài RFI ( ngày 2 tháng 12 năm 2003) và BBC ( ngày 26 tháng 7 năm 2003), đã nhận xét như sau, Trong vụ án xét lại chống Đảng cũng vậy, ông Hồ chí Minh cũng đã nhận ra bản chất của chế độ nhưng chẳng làm gì được. Hơn nữa, kể từ năm 1960 chính nhóm Lê Duẩn Lê đức Thọ, Nguyễn chí Thanh mới thực sự là những người nắm quyền.Theo nghiên cứu của tôi thì cả một giai đoạn trước khi qua đời, ông Hồ bị cách ly khỏi quyền lực, tức là không hề có quyền gì. Ông ấy bị biến thành một biểu tượng. Rồi đến những tiết lộ của Nguyễn văn Trấn, Hoàng văn Hoan, Vũ Kỳ đều cho thấy ông bị phe Lê Duẩn, Lê đức Thọ, Trần quốc Hoàn coi thường và đày đọa, nhất là vào những năm cuối đời. Sau này người ta còn tìm thấy bản di chúc viết ngày 14 tháng 8 năm 1969 của Hồ chí Minh cho biết ông đã bị nhóm Lê Duẩn cô lập và cho đầu độc chết dần chết mòn sau khi ông tìm cách liên lạc để tính chuyện hòa hợp và tặng Tổng thống Ngô đình Diệm hai cành đào vào mùa xuân 1963( Xin đọc hai bài Bí ẩn chung quanh chuyện Hồ chí Minh bị thất sủng trong những năm cuối đời và Một cách lý giải về chuyện Hồ chí Minh bị mất quyền lực trong những năm cuối đời của Trần viết Đại Hưng trong cuốn sách Bí ẩn về quyền lực và tình ái của Hồ chí Minhđã xuất bản, hay có thể vào mạng www.nsvietnam.com tới trang Trần viết Đại Hưng để đọc hai bài này). Không hiểu Hoàng Tùng có biết chuyện này không, hay biết mà không dám viết sự thật.
Riêng về chuyện cha ông Hồ là cụ Nguyễn sinh Huy bị mất chức được Hoàng Tùng kể lại một cách rất lâm ly bi đát rằng cụ Huy vì tính tình ngay thẳng, phê phán thẳng tay những người xấu nên bị bọn quan lại cùng thời ghét và tìm cách hạ bệ cụ. Ông Hoàng Tùng cho là cụ Huy xui xẻo đánh một can phạm có bệnh để từ đó đưa đến sự tử vong và làm cho cụ bị cách chức. Thật ra có một cách giải thích khác do một số người biết chuyện đưa ra thì cụ Huy, lúc ấy đang làm tri huyện Bình Khê thuộc tỉnh Bình Định,  thuộc loại người nát rượu nên đã đánh can phạm là một nông dân tên Tạ đức Quang đến chết trong cơn say. Cụ Huy thuộc loại nghiện rượu nặng và khi say rượu, đã từng đánh các con trong nhà, ngay cả bà chị cả tên Thanh của ông Hồ cũng bị ăn đòn rất nặng. Cho nên chuyện ông tri huyện Nguyễn sinh Huy bị giáng chức là do lỗi lầm say rượu đánh chết người của ông chứ ông không hoàn toàn vô tội như lời kể của Hoàng Tùng để bênh vực cho sự thất thế của thân sinh ông Hồ. Ở đây cũng nói thêm sách báo Cộng sản thường lên án giới quan lại, cho họ là sản phẩm tệ hại của chế độ phong kiến dùng để đàn áp và bóc lột nhân dân. Chưa ai quên chuyện quan Tổng đốc Ngô đình Khôi ( anh cả của Tổng thống Ngô đình Diệm) và quan Thượng thư Phạm Quỳnh bị Việt Minh ở Huế đem ra bắn hồi 1945 vì bị xem là kẻ thù của nhân dân.Nhưng khi nói về thân sinh ông Hồ là quan tri huyện Nguyễn sinh Huy thì họ lại vẽ lên một hình ảnh hết sức đẹp đẽ. Họ cho ông cụ Huy là một sĩ phu của thời đại, vì bất mãn với quan trường và với chế độ cai trị của người Pháp nên đã đệ đơn từ chức để về sống cuộc đời dân thường, sinh sống bằng nghề thầy lang bốc thuốc ! Dĩ nhiên giới báo chí Cộng sản đã thêu dệt cuộc đời ông Hồ đẹp như một thiên anh hùng ca bất hủ thì họ phải tô vẽ cuộc đời của thân sinh ông Hồ sao cho hào hùng, đẹp đẽ. Có lẽ ông Hoàng Tùng, vốn là một cán bộ tuyên huấn văn hóa cao cấp,  cũng không đứng ngoài ngoại lệ đó khi viết về thân sinh ông Hồ.
Nhà văn Nguyễn huy Thiệp trước đây có viết truyện ngắn đặc sắc Vàng lửa trong đó ông có mô tả về con người của vua Gia Long. Nhưng khi đọc kỹ người ta thấy nhà văn chuyên viết ẩn dụ này muốn mô tả con người Hồ chí Minh. Ở hoàn cảnh trong nước ông phải dùng lối văn ẩn dụ này để bày tỏ nhận định của mình về nhân vật bất khả xâm phạm Hồ chí Minh.
Hãy đọc thử vài đoạn văn mô tả vua Gia Long để thấy chân tướng của Hồ chí Minh:
Nhà vua là một khối cô đơn khổng lồ. Ông đóng trò rất giỏi trong triều đình. Ông đi ra đi vào, ra các mệnh lệnh, chấp nhận sự tung hô của bọn quần thần. Ông là người cha nghiêm khắc của lũ con ích kỷ, đần độn. Là người chồng đáng kính của các bà vợ tầm thường..Ông biết ông đã già, với bọn cung tần mỹ nữ trẻ đẹp ông bất lực. Ông biết rõ cái triều đình thiển cận ông dựng nên, hiểu rõ quốc gia mình nghèo đói. Ông luôn lo sợ bởi quyền lực nắm trong tay, nó lớn ngoài sức chứa một con người.
.. Tôi ( tôi đây là Phăng, một nhân vật trong truyện) ngạc nhiên tôi hỏi vì sao nhà vua vốn xuất thân là một võ tướng lại chịu được sự nhục mạ ấy. Ông cười, Khanh chẳng hiểu gì. Vinh quang nào chẳng xây trên điếm nhục ? Tôi ngồi nghe nhà vua, nhận thấy ông trải đời ghê gớm. Ông hiểu bản chất đời sống cộng sinh. Số phận ngẫu nhiên giao cho ông đứng trên đỉnh cao nhất, ông không dám phá vỡ bất cứ quan hệ nào làm hại đời sống cộng sinh đó, bởi phá vỡ nó, nghĩa là ngai vàng không còn đứng vững.
.. Vua Gia Long không đại diện cho ai, ông chỉ chịu trách nhiệm với mình. Đấy là điều vĩ đại nhưng đê tiện khủng khiếp. Nhà vua có cách nhìn thực tiễn với từng khắc tồn tại như thế cũng là của dòng họ, của quốc gia, của dân tộc. Ông biết xót thân ông. Nguyễn Du thì khác, Nguyễn Du không biết xót thân ông. Ông thông cảm với những đau khổ của các số phận đơn lẻ mà không hiểu nổi đau khổ lớn của dân tộc. Đặc điểm lớn nhất của xứ sở này là nhược tiểu. Đây là một cô gái đồng trinh bị nền văn minh Trung Hoa cưỡng hiếp. Cô gái ấy vừa thích thú, vừa nhục nhã, vừa căm thù nó. Vua Gia Long hiểu điều ấy và đây là nỗi cay đắng lớn nhất mà ông cùng cộng đồng phải chịu đựng. Nguyễn Du thì khác, ông không bao giờ hiểu điều ấy. Nguyễn Du là đứa con của cô gái đồng trinh kia. Dòng máu chứa nay điển tích của tên đán ông khốn nạn đã cưỡng hiếp mẹ mình.Nguyễn Du ngập trong mớ bùng nhùng của đời sống, còn vua Gia Long đứng cao hẳn ngoài đời sống ấy. Người mẹ của Nguyễn Du ( tức nền chính trị đương thời) dấu diếm con mình sự ê chề và chịu đựng với tinh thần cao cả, kiềm chế. Phải ba trăm sau người ta mới thấy điều này vô nghĩa.
.. Vua Gia Long thì khác. Ông khủng khiếp ở khả năng dám bỡn cợt với tạo hóa, dám đem cả dân tộc mình ra lường gạt, phục vụ cho chính bản thân mình. Ông làm cho lịch sử sinh động hẳn lên. Đấy là lòng tốt lớn của nhà chính trị. Lòng tốt lớn của nhà chính trị không chỉ là làm việc thiện với một số phận đơn lẻ mà còn là sức đẩy của ông ta với khối cộng đồng. Từng phần tử trong cộng đồng do luật tự nhiên chi phối sẽ tự tồn tại, định phướng và phát triển. Không có một sức đẩy mạnh, cả cộng đồng sẽ mọc rêu, mủn nát. Cộng đồng Việt là một cộng đồng mặc cảm. Nó bé nhỏ xiết bao bên cạnh nền văn mình Trung Hoa, một nền văn minh vừa vĩ đại, vừa bỉ ổi, lại vừa tàn nhẫn...
..Tất cả những cố gắng của con người hướng về điều thiện đều là những cố gắng đau đớn, nhọc lòng. Điều thiện hiếm như vàng và sau đó phải được vàng bảo đảm nữa mới có giá trị thực.
Chúng ta sống vô nghĩa, nghèo khó và đau khổ trong những lý thuyết chắp vá hay ngụy biện, những mối bất hòa kỳ thị dân tộc và đẳng cấp, những kinh nghiệm sống của chúng ta mong manh và vụn vặt xiết bao. Đến bao giờ, hỏi đến bao giờ, trên mặt đất này xuất hiện tiến bộ.
Đoạn cuối truyện ngắn, Nguyễn huy Thiệp đã viết một câu mà không ai còn nghi ngờ gì nữa là Thiệp đã mượn vua Gia Long để nói về Hồ chí Minh:
Triều Nguyễn của vua Gia Long lập ra một triều đại tệ hại. Chỉ xin lưu ý bạn đọc đấy là triều đại để lại nhiều lăng.
Nguyễn huy Thiệp phê phán triều Nguyễn Gia Long tệ hại đã để lại nhiều lăng nhưng ẩn ý muốn dè bĩu cái lăng to lớn nằm chình ình ở quãng trường Ba Đình là lăng của Nguyễn khác, không phải là Nguyễn Gia Long mà là Nguyễn.. tất Thành ( tức Hồ chí Minh)!. Ở hoàn cảnh trong nước, ông phải dùng lối văn ẩn dụ để chuyển tải tư tưởng của mình một cách khôn khéo bằng cách kể chuyện đời xưa mà nói lên chuyện đời nay và tránh khỏi bị phiền toái bởi bộ máy kiểm duyệt khắt khe của nhà nước Cộng sản Việt Nam. Chuyện Vàng lửa không phải là truyện ngắn duy nhất mà Nguyễn huy Thiệp sử dụng lối văn ẩn dụ, mà hầu hết truyện ngắn của nhà văn nổi tiếng này đều được xây dựng trên nội dung ẩn dụ để chuyên chở ý tưởng của mình.
Nguyễn huy Thiệp dùng vua Gia Long để nói về Hồ chí Minh, có nghĩa là Thiệp muốn so sánh vua Gia Long với Hồ chí Minh vì hai người này có những điểm tương đồng. Nhưng quả thật là Gia Long khác Hồ chí Minh xa. Gia Long mượn tay người ngoại quốc ( Pháp ) về để đánh Tây Sơn, có thể nói tội của Gia Long cũng gần như tội của Lê chiêu Thống là rước voi về giày mả tổ vì chính về sự giao thiệp nhờ cậy của Gia Long với cố đạo Pháp như Bá đa Lộc, dần dần đưa đến chuyện Pháp xâm lăng Việt Nam với cái cớ là các vua triều Nguyễn cấm đạo Thiên chúa và tàn sát các giám mục người Pháp đi truyền đạo. Nhưng có một điểm cần được ghi nhận ở đây là dù giao hảo với Tây phương, Gia Long lúc nào cũng đề cao cảnh giác với Tây phương. Học giả Tạ trọng Hiệp, trong một dịp nói chuyện với nhà phể bình văn học Thụy Khuê, cho biết trong thời gian Gia Long cầm quyền ( 1802-1820), ông không gửi một phái đoàn nào đại diện triều Nguyễn đi công du Đông Nam Á cả và đóng cửa lại xây dựng đất nước. Nhưng từ Minh Mạng trở đi thì Minh Mạng không thể tiếp tục chính sách đóng cửa của cha mình nữa và đã mở cửa buôn bán với Tây phương theo hai nhu cầu : 1) Thông tin về mặt chính trị và quân sự về sự đe dọa của Tây phương. 2) Tìm hiểu xem họ tổ chức thương nghiệp như thế nào, đồng thời mua bán với họ một số hàng hóa.. Theo đó, ta có thể hình dung được là cuộc mở cửa của Việt Nam, nhìn ra nước ngoài, đã khởi sự từ đầu đời Minh Mạng cho đến hết đời Tự Đức. Chúng ta bây giờ phê phán các vua quan nhà Nguyễn hoàn toàn bế quan tỏa cảng là không đúng. Họ có mở cửa đấy, nhưng cửa mở he hé tí thôi vì ngại ngùng trước dã tâm xâm lược của Tây phương. Và cuối cùng thì cũng bị Pháp xâm lăng. Nói tóm lại vua Gia Long là người tiếp xúc đầu tiên với Tây phương nhưng vẫn dè dặt trong mối quan hệ vì linh tính ông thấy bọn bạch quỷ Tây phương là một bọn không tốt lành gì, chỉ luôn dòm ngó để xâm lăng. Còn Hồ chí Minh, theo bài viết của Hoàng Tùng nói trên, khi đã tham gia vào Quốc tế thứ 3 ( do Lênin lập ra vào năm 1919) là say chủ nghĩa như say thuốc lào, sẵn sàng dâng hiến tất cả để tôn thờ chủ nghĩa vô sản ngoại lai và cuối cùng đưa đến hậu quả là để cho bọn Tàu cộng vào  giết đồng bào ruột thịt của mình qua cuộc cải cách ruộng đất tàn bạo. Về điểm này, Gia Long sáng suốt hơn Hồ chí Minh nhiều, ông không mê say mù quáng khi giao hảo bên ngoài và tuy có nhờ cậy ngoại bang nhưng ông luôn đề cao cảnh giác trước lòng dạ xấu xa của những người không cùng dòng máu Việt. Nước Việt Nam mất vào tay người Pháp chắc chắn không phải hoàn toàn do lỗi của ông, vị vua khai sáng nhà Nguyễn, mà phần lớn do khuyết điểm của những vị vua kế nghiệp tài hèn, đức mỏng.
Học giả Hoàng xuân Hãn, người đã từng có dịp nói chuyện với Hồ chí Minh trong thời kháng chiến chống Pháp, sau này có nhận xét như sau vể Hồ chí Minh trong buổi phỏng vấn với Thụy Khê của đài RFI :
Xét về Hồ chí Minh thì phải có lâu năm sau này thì xét mới không thiên lệch. Hiện bây giờ thì người ta oán nhiều lắm. Oán ấy là oán Đảng Cộng sản, những người có óc Marxiste hồi ấy. Chuyện đầu hết là tranh giành, chém giết những người bên những đảng quốc gia. Đấy là một cái họ trách. Cái thứ hai là lúc cải cách ruộng đất, gọi là trong nước có người giàu, người nghèo, chênh lệch. Cái thứ ba: phương pháp của Marxiste, lúc ấy họ chỉ có một chiều, nghĩa là sự thật chỉ có một mà thôi. Không có sự thật thứ hai. Không được nói trái nhau.Nghĩa là họ không lý luận như người thường, cho nên sự oán với sự ghét nhiều lắm.
.. Ông Hồ chí Minh, cũng như tất cả những người ái quốc trong vùng Nghệ Tĩnh lúc ấy biết rằng không có súng không làm gì được cả. Cho nên cái đời chính trị của ông Hồ chí Minh, từ lúc sang Pháp, rồi đi với cụ Phan chu Trinh, Phan văn Trường, rồi ra hội nghị Versaille gì đấy..Ông Hồ chí Minh hồi ấy đương có cái ảo tưởng là với cái chính trị mới, với cái tinh thần mới của quốc tế, có thể thoát ra một cách khác. Ông ấy không có cái chí như Gandhi bảo rằng là cứ hòa bình, kiên nhẫn, rồi cũng có lúc được độc lập. Nhưng thực ra, với Gandhi, với những ông ấy..cũng may vì có chiến tranh thế giới cho nên các ông ấy mới được độc lập, không phải là tự các ông ấy mà gỡ ra được. Nói thực như thế.
Về ông Hồ chí Minh, lúc ở bên này ông ấy thấy rằng tất cả các nước trên thế giới không có thể dựa vào nước nào được hết cả mà có khí giới. Cái óc của ông ấy là óc khí giới. Từ năm 23, ông đã nghĩ đến. Lúc ấy chỉ có Đảng Cộng sản, vì chính sách của họ, có thể giúp được khí giới. Cho nên ông ấy đi với tụi Nga hồi ấy.
...Dần dần ông ấy lập ra mấy đảng, trước là để quen với cách tổ chức. Rồi thì ông ấy lập ra Đảng Cộng sản, cốt làm thế nào để bên Moscou, bên Stalin nó tin, nó mới cho tiền, nó mới cho súng ống. Cho nên ông ấy lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam. Cái óc nationalist( quốc gia) của ông ấy là mình thấy ở trong đấy rồi. Nhiều khi vô tình mà ông ấy lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam. Lập vào khoảng tháng 3 năm 1930 thì đến tháng 7, tháng 8 năm 1930, cái hạng thanh niên mà ông ấy gọi từ trong nước ra, rồi thì chuyển sang bên Moscou, học về marxiste. Ở bên này, hạng ấy được Stalin cho về Quảng Châu, lập một đảng khác là Đảng Cộng sản Đông Dương, chứ nó không cho từ Việt Nam nữa. Bởi vì Việt Nam là nationaliste, thì nó xóa và nó đẩy ông Hồ chí Minh ra ngoài.
... Được cái người Pháp khinh địch, khinh mình, cho nên không dè họ thua. Nhưng đến lúc Điện Biên Phủ, thì nói thực, lúc ấy không có súng ống tối tân không đời nào mà đánh được Pháp. Pháp lúc được Mỹ giúp ghê lắm rồi, về súng ống ghê rồi. Chỉ có bom nguyên tử họ không giúp, hay là 100 máy bay họ không giúp một lần, họ chỉ giúp lẻ tẻ thôi. Hồ chí Minh, lúc ấy tụi Tàu đặt vấn đề ra, nếu không theo nó, không nghe nó về mặt chính trị, nó không cho súng ống thì cũng chết. Cho nên nó đưa những tụi cải cách ruộng đất ở bên Tàu vừa xong, nó đưa sang, nó cầm một vài ông gọi là Bộ trưởng lúc ấy những người lúc ấy không phụ thuộc Hồ chí Minh. Sự cải cách gọi là địa phương nhưng mà lên đến huyện, lên đến tỉnh đã có người Tàu điều khiển cả rồi. Thành ông kia là phải nuốt chuyện ấy để mà nó giúp cho súng ống. Họ cũng biết là được Điện Biên Phủ thì mới có chuyện gì, chứ thua Điện Biên Phủ thì lúc ấy thua hoàn toàn.
Những nhận xét của học giả Hoàng xuân Hãn là những nhận xét chân tình, chí lý, đã nói lên cái thế cấn cái của Hồ chí Minh phải chấp nhận yêu sách của Tàu cộng nhằm tiến hành cải cách ruộng đất thì Tàu cộng mới giúp cho khí giới để đánh Pháp. Nhưng phải nói cuộc cải cách ruộng đất chính thức được phát động sau chiến thắng Điên Biên Phủ 1954, ( trước đó thì chỉ mới có chuyện giảm thuế, giảm tô lặt vặt thôi),  nên khi ấy thì chuyện đánh Pháp xong rồi mà Hồ chí Minh, theo lời Học giả Hoàng xuân Hãn, vẫn phải chịu sức ép của Trung cộng định đoạt thì quả là một sự nhượng bộ quá đáng và khó hiểu, nếu không muốn nói là u mê, đần độn. Chỉ có thể giải thích là vì lòng yêu nhân dân không sâu sắc, coi mạng sống của dân không ra gì nên Hồ chí Minh mới chịu nhân nhượng trước áp lực của Trung cộng để rồi gây ra bao tội ác giết dân lành vô tội trong cuộc cải cách ruộng đất long trời lở đất.
Cần nói thêm ở đây là sau khi Học giả Hoàng xuân Hãn qua đời. Hà Nội có làm một tuyển tập Hoàng xuân Hãn gồm 3 cuốn dày tổng cộng 3000 trang ghi lại tất cả những công trình văn hóa của cụ Hãn. Hai cán bộ văn hóa tên Hữu Ngọc và Nguyễn đức Hiền lãnh phần trách nhiệm sưu tập và biên soạn. Bài phỏng vấn của Thụy Khê nói trên với Hoàng xuân Hãn ở trên cũng được đưa vào sách. Có điều phải nói ở đây là có những đoạn trong bài phỏng vấn trích dẫn ở trên bị cắt đi nhiều phần vì phạm húy và không hợp với chính sách văn nghệ, văn hóa của nhà nước. Những lời phê phán của Hoàng xuân Hãn về Hồ chí Minh nói chung là nhẹ nhàng nhưng cũng bị coi là không chấp nhận được đối với đường lối chính trị của chế độ Cộng sản hiện nay nên đã bị đục bỏ thẳng tay khi đưa bài phỏng vấn này vào tuyển tập Hoàng xuân Hãn. Đáng ghê tởm hơn nữa khi hai cán bộ văn hóa biên tập bộ Hoàng xuân Hãn còn phịa ra những lời mà cụ Hoàng xuân Hãn không hề nói với Thụy Khê. ( Chẳng hạn như có một câu được đưa vào trong bài phỏng vấn là do cán bộ biên soạn phịa ra để đăng vào chứ cụ Hãn không hề nói : Hồ chí Minh, lúc ấy đã phải dùng nhiều cách, và nhiều con đường: chính trị, ngoại giao sáng suốt và mềm dẻo để có súng ống mà đánh Pháp ( Trích từ sách Nói chuyện với Hoàng xuân Hãn và Tạ trọng Hiệp của Thụy Khuê trang 154).  Trong cuốn sách Nói chuyện với Hoàng xuân Hãn và Tạ trọng Hiệp này( Nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ), Thụy Khê đã tố cáo sự gian lận ma giáo của hai cán bộ Hữu Ngọc và Nguyễn đức Hiền trong chuyện tự động cắt những đoạn trong bài phỏng vấn và phịa thêm những đoạn mà cụ Hãn không hề nói trong bài phỏng vấn. Nói thế để thấy cái cung cách làm việc lưu manh và dối trá của các cán bộ văn hóa Hà nội. Làm công trình biên khảo cũng phải theo đúng chính sách văn hóa, văn nghệ do Đảng đề ra và từ đó tự tiện cắt xén những điều mình không thích và thêm vào những điều có lợi cho nhà nước Cộng sản hiện nay. Trước đây Hà nội cho dịch cuốn sách The bright shining lie ( Sự lừa dối hào nhoáng ) của Neil Sheehan vì nội dung cuốn sách có lợi cho đường lối tuyên truyền của họ, nhưng có một đoạn văn nói về sự tàn bạo của Cộng sản trong tết Mậu Thân ở Huế thì các thợ dịch Hà Nội cũng đã đục bỏ một cách cố tình vì không có lợi cho chính sách tuyên truyền. ( Xin đọc bài Hãy coi chừng thợ dịch Hà nội thiếu lương tâm của Trần viết Đại Hưng trong mạng www.nsvietnam.com). Hai cuốn hồi ký của Học giả Nguyễn hiến Lê và cựu tướng Đỗ Mậu khi xuất bản ở Việt Nam cũng bị cắt xén những đoạn phê phán nhà nước. Xin đối chiếu với bản in ở hải ngoại với bản in ở quốc nội thì sẽ thấy rõ sự cắt xén thô bỉ như thế nào. Nói lên điều này để thấy cái cung cách làm việc thiếu văn hóa trong chuyện nghiên cứu văn hóa của các cán bộ Cộng sản Hà nội. Biết đến bao giờ họ mới có được lương tâm trong sáng của người cầm bút, chỉ biết tôn trọng sự thực và yêu quý lẽ phải mà người cầm bút chân chính nào cũng trân trọng và yêu quý.
 Nói thế để nhắn nhủ người anh em thân cộng là nhà khoa học Trương Vũ đang tìm mọi cách bênh vực cho sự trung thực của hai cán bộ văn hóa Hoàng ngọc Hiến và Nguyễn huệ Chi trong vụ kiện WJC với ông Nguyễn hữu Luyện. Phải thấy rằng  Hoàng ngọc Hiến , Nguyễn huệ Chi cũng có cách làm việc, nghiên cứu, biên tập cũng giống như Hữu Ngọc và Nguyễn đức Hiền  mà thôi, nghĩa là nghiên cứu dưới ánh sáng của Đảng, dưới ánh đèn dẫn đường của ý thức hệ Mác Lê, cắt xén hay thêm thắt sao cho công trình văn hóa đúng lập trường, phải đạo. Nghiên cứu chệch hướng là coi như mang họa vào thân. Có chuyện kể rằng Hoàng ngọc Hiến vào tháng 6 năm 2004 vừa rồi có qua Đức và có làm một cuộc phỏng vấn nhan đề Cái nước mình nó thế với trang mạng Talawas( www.talawas.org). Nhưng trả lời vung vít xong rồi thì nhà nghiên cứu văn học Hoàng ngọc Hiến đâm ra phát rét, sợ về nước sẽ bị lâm vào tình cảnh có vấn đề với nhà nước nên yêu cầu báo điện tử Talawas đừng đăng phải phỏng vấn này. Làm công chuyện nghiên cứu văn hóa mà cứ nhát gan, sợ sệt như thỏ đế giống Hoàng ngọc Hiến thì không biết là ông nghiên cứu được gì? Làm sao tiếp cận được chân lý của vấn đề khi mang trong đầu một nỗi sợ hãi không dám cho công bố bài phỏng vấn mình như thế ? Chỉ có người anh em thân cộng Trương Vũ ngây thơ đang rán sức phồng mang trợn má để bênh vực cho chuyện nghiên cứu văn hóa của Nguyễn huệ Chi và Hoàng ngọc Hiến tại WJC. Ở quận Cam ( Orange county, California) trước đây vài năm có cả hàng chục ngàn đồng bào tỵ nạn xuống đường để phản đối tên thân cộng Trần Trường treo hình Hồ chí Minh và lá cờ máu thì chuyện ấy Hoàng ngọc Hiến và Nguyễn huệ Chi có dám đề cập đến trong khi nghiên cứu về người tỵ nạn không nhỉ? Chắc chắn là không và lý do tại sao thì ai cũng có thể hiểu, ngoại trừ nhà khoa học thân cộng Trương Vũ !
Khi nói đến nỗi đau thứ bảy trong mười nỗi đau của Hồ chí Minh trong bài viết, Hoàng Tùng cho biết đã có sự bất hòa trong hành ngũ lãnh đạo. Hoàng Tùng kể Hồ chí Minh sai Hoàng Tùng viết bài Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân để nhắn nhủ những đồng chí bất hòa hãy rán mà làm lành thân thiện với nhau. Rồi đến chuyện Hồ chí Minh cho làm cơm cuối tuần để mời những người xung khắc lại dùng cơm để mong hóa giải sự xung khắc và trong di chúc để lại Hồ chí Minh kêu gọi sự đoàn kết toàn Đảng, từ Trung ương đến địa phương cũng là vì đã nhìn thấy chuyện cơm không lành, canh không ngọt giữa những đồng chí với nhau trong Đảng.
Thật ra chuyện mâu thuẫn và đấu đá giữa những phe phái trong Đảng trầm trọng hơn Hoàng Tùng trình bày trong bài viết trên nhiều. Hoàng văn Hoan, nguyên phó chủ tịch quốc hội, có xuất bản cuốn hồi ký Giọt nước trong biển cả sau khi trốn qua Bắc Kinh, đã cho biết chính phe Lê Duẩn đã giết Đại tướng Nguyễn chí Thanh khi tướng Thanh từ chiến trường miền Nam ra Hà nội họp. Sách báo Cộng sản đưa tin là tướng Thanh bị bệnh nhồi máu cơ tim đột ngột nên qua đời. Cái chết đột ngột của hai đại tướng Hoàng văn Thái và Lê trọng Tấn trước đây chắc chắn không phải vì bệnh tật mà do phe phái trong Đảng đấu đá, thanh toán nhau dù cho tới ngày nay cũng chưa biết đích xác thủ phạm là ai.  Bản thân Hoàng văn Hoan cũng bị phe Lê Duẩn Lê đức Thọ trù dập đến nỗi phải trốn qua Bắc kinh khi trên đường đi Đông Đức trị bệnh. Cựu đại tá Bùi Tín sau khi đi lưu vong đã viết hồi ký kể chuyện phe Lê Duẩn và Lê đức Thọ trù dập và bôi bẩn Đại tướng Võ nguyên Giáp tàn tệ như thế nào, trong đó có chuyện ban cho người anh hùng Điện Biên Phủ chức cai đẻ để làm nhục người hùng này.Biết mình thế cô sức yếu, Võ nguyên Giáp ngoan ngoãn để cho phe Duẩn Thọ làm nhục với mục đích mua lấy sự sống. Xem ra cái hèn để người khác làm nhục nhân cách mình của Đại tướng miền Bắc Võ nguyên Giáp cũng ngang ngửa với cái hèn đầu hàng của Đại tướng miền Nam Dương văn Minh. Xem thế mới thấy không phải đeo lon đại tướng là con người trở nên hùng dũng, trái lại nhiều khi còn hèn thua một người dân thường. Nói chung cung cách xử sự của hai viên đại tướng họ Võ và họ Dương trước tình thế nguy hiểm là hèn hạ, nhục nhã vì vì lối sống tham sống sợ chết, sẵn sàng làm tất cả những điều nhục nhã, hèn hạ để mua lấy sự sống. Ôi ! sống nhục sao bằng thác vinh ! Người xưa đã dạy như thế nhưng mấy ai làm được.
Phe Trường Chinh và Lê đức Thọ cũng tranh giành quyền lực quyết liệt sau khi Lê Duẩn qua đời. Tới ngày hôm nay thì phe của Đại tướng chột mắt Lê đức Anh ( đàn em trung tín của Lê Duẩn Lê đức Thọ ) đang đấu đá quyết liệt với phe của Đại tướng cai đẻ Võ nguyên Giáp. Đây là một vụ án siêu nghiêm trọng có thể đưa đến sự hủy thể của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Hồ chí Minh kêu gọi sự đoàn kết yêu thương giữa những đồng chí trong đảng với nhau nhưng chủ thuyết Mác Lê mà Hồ chí Minh theo đuổi lại là chủ thuyết dựa trên sự đấu tranh giai cấp, dựa trên sự thù hận nên chuyện đấu đá tranh giành nhau đã không thể tránh được. Hãy nhìn vị vạn thế sư biểu Khổng tử với 3000 đệ tử thấm thuần trong học thuyết nhân bản Khổng giáo, kêu gọi con người xử sự với nhau trên những nguyên tắc đạo đức nhân, nghĩa, lễ, trí, tín nên 3000 học trò của Khổng tử đều đối đãi, cư xử với nhau trong sự yêu thương như an hem ruột, chứ không hãm hại giết nhau như những đệ tử đàn em của Hồ chí Minh. Chủ thuyết như thế nào thì tín đồ phải như thế ấy thôi. Chuyện Hồ chí Minh cổ súy và xây dựng chế độ mình trên chủ thuyết Mác- Lê độc ác, phi lý vô cùng tận để rồi ước mong đàn em đệ tử của mình phải yêu thương, quý mến nhau quả là điều không tưởng. Hoàng Tùng cho biết Hồ chí Minh rất buồn vì chuyện bất hòa giữa những đàn em nhưng mà nhân nào thì sinh quả nấy, làm sao có chuyện đầm ấm yêu thương trong khi sống trong một chủ thuyết cổ súy hận thù như chủ nghĩa Mác- Lê.
Nỗi đau thứ tám của Hồ chí Minh được Hoàng Tùng trình bày là Hồ chí Minh thật sự không muốn chiến tranh với Pháp cũng như với Mỹ. Nhiều học giả ngoại quốc khi nghiên cứu về Hồ chí Minh cũng đều đưa ra kết luận trên. Đây là một điều khó hiểu vì Hồ chí Minh thường được biết đến một con người độc đoán, sắt đá nhưng lại là người chọn đường lối hòa hoãn, thương lượng để chấm dứt chiến tranh chứ không muốn đối đầu, đánh đấm để đạt mục tiêu. Quyết định đánh chiếm miền Nam là của phe chủ chiến Lê Duẩn và Lê đức Thọ và hai ông nay đã khống chế được phe Hồ chí Minh và Võ nguyên Giáp để tiến hành chuyện chiến tranh ở miền Nam. Trong trận đánh cực kỳ lớn vào tết Mậu Thân 1968, Hồ bị tống cổ qua Bắc kinh, Giáp bị đẩy đi Hungary gọi là chữa bệnh cho khuất mắt để phe Duẩn Thọ rảnh tay mà làm việc đã cho thấy phe Duẩn Thọ đã tước hết quyền hành của Hồ và Giáp. Phe Lê Duẩn Lê đức Thọ ganh tức cái hào quang mà Hồ chí Minh và Võ nguyên Giáp có được trước nhân dân và thế giới từ chiến thắng Điện Biên Phủ nên quyết đánh miền Nam để tạo một chiến công lừng lẫy, vang dội hầu lấn át danh tiếng của Hồ và Giáp. Động lực của phe chủ chiến Duẩn-Thọ có nguyên nhân sâu xa là như thế.
Bài viết của Hoàng Tùng muốn kể ra 10 nỗi đau của Hồ nhưng người ta chỉ đọc được 8 nỗi đau. Lý do là bài viết được trích từ cuốn sách Những kỷ niệm về Bác Hồ của Hoàng Tùng bị tịch thu sau khi cuốn sách ra đời, nên khi bài viết đi ra hải ngoại thì chỉ tìm thấy 8 nỗi đau thay vì 10 nỗi đau vì tài liệu bị thất lạc, tứ tán. Có thể góp ý thêm một nỗi đau của Hồ là không được bọn đàn em như Duẩn, Thọ, Hoàng quốc Việt cho cưới vợ để họ có thể biến Hồ thành một biểu tượng có lợi cho công cuộc giải phóng miền Nam. Điều này khá mỉa mai vì Lê đức Thọ có 2 vợ, Lê Duẩn có 3 vợ mà lại không cho phép Hồ lấy vợ ! ( Xin vào mạng lưới www.quehuongmedia.com đến phần Tài liệu để đọc thêm về cái chết thảm khốc của cô Nông thị Xuân, người đã sinh cho Hồ một đứa con trai tên Nguyễn tất Trung. Sau khi cô Xuân bị giết chết, cậu Trung được giao cho gia đình tướng Chu văn Tấn nuôi và sau này lại đưa cho người hầu cận thân tín của Hồ là Vũ Kỳ nuôi. Cậu Trung được đổi tên là Vũ Trung và cho đến giờ phút này không biết cậu còn sống hay đã bị thủ tiêu như mẹ cậu để bảo vệ uy tín cho người cha khốn nạn Hồ chí Minh.)
 Thêm một nỗi đau nữa của Hồ là bị phe Duẩn Thọ cô lập và giết dần mòn vì chuyện Hồ tìm cách liên lạc với ông Diệm hồi năm 1963. Một con người tinh ma, quỷ quái như Hồ mà rồi cũng không qua được định luật nhân quả của trời đất. Ông phải trả quả cho những hành động tàn ác mà ông gây ra trong suốt cuộc đời hoạt động chính trị.
Mới đây Cộng sản Việt Nam đã đưa ra quyết định coi tin, tài liệu liên quan đến vấn đề lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, thân thế sự nghiệp các vị lãnh đạo chưa công bố hoặc không công bố đều thuộc danh mục bí mật nhà nước.. Cuốn sách của Hoàng Tùng nói trên bị tịch thu vì tiết lộ những bí mật cần phải dấu của Hồ chí Minh.
 Năm ngoái, chế độ Hà nội xin phép sử gia Duiker để phiên dịch cuốn tiểu sử Hồ chí Minh in ở Mỹ, nhưng xin ông Duiker bỏ bớt phần nói về chuyện ông Hồ có vợ ở Trung Quốc trước khi về Việt Nam hoạt động. Sử gia Duiker đã từ chối đề nghị cắt xén này nên Hà nội im lặng, không nói đến chuyện phiên dịch cuốn tiểu sử Hồ chí Minh này nữa. ( Xin đọc bài Góp ý với sử gia Duiker của Trần viết Đại Hưng trong trang mạng www.nsvietnam.com). Chuyện Hồ có vợ ở Trung quốc hay ăn ở với bà Nguyễn thị Minh Khai ( vợ chính thức của Lê hồng Phong, một đồng chí của Hồ) còn nằm trong các tài liệu ở thư khố Nga và Trung cộng đã được giải mật và cung cấp tài liệu cho những nhà nghiên cứu sử khai thác. Chuyện một người đàn ông như ông Hồ thì chuyện có vợ là một chuyện hết sức bình thường, đâu có gì xấu xa mà phải che giấu, tránh né. Nhưng mấy mười năm nay sách báo Cộng sản đã biến ông Hồ thành một ông thánh không gần đàn bà nên giờ đây họ không đủ can đảm để chấp nhận những sự thật phũ phàng về đời tư, tình cảm của ông Hồ. Không biết họ còn bưng bít và nói dối về ông Hồ cho tới bao giờ ? Ngày xưa nói đến tên vua là phạm húy, ngày nay nói đến ông Hồ thì chỉ có quyền nói đến những chuyện tốt đẹp về ông còn nói đến chuyện tình ái lăng nhăng, con rơi con rớt của ông cũng là một chuyện phạm húy cấm kỵ. Nhà thơ Trần Dần trong nhóm Nhân Văn Giai Phẩm có làm câu thơ Ôi ! Xưa nay Người vẫn thiếu tin Người. Người vẫn thường kinh hoảng trước Tương-lai. ( Bài Nhất định thắng ).. Trần Dần bị mang ra đấu tố với tội nói xấu lãnh tụ Hồ chí Minh vì chữ Người trong câu thơ trên được coi như là ám chỉ Hồ chí Minh, vì trong chế độ Cộng sản Việt Nam hồi ấy, chữ Người vốn thường để chỉ Hồ chí Minh. Cho nên câu thơ Người vẫn thường kinh hoảng trước Tương lai bị coi là nói xấu và bôi bác lãnh tụ. Trần Dần coi như bị kết tội phạm húy ( nghĩa là phỉ báng lãnh tụ tối cao Hồ chí Minh). Câu chuyện nghe như chuyện đùa mà là sự thật phũ phàng đã xảy ra cho nhà thơ Trần Dần. Hà sĩ Phu đã từng đánh giá chế độ Cộng sản ở Việt Nam là một thứ chế độ phong kiến trá hình quả thật là quá đúng.
Thật ra dù là một đảng viên cao cấp nắm ngành tuyên huấn,báo chí như Hoàng Tùng cũng chỉ biết được những bí mật sơ sài về Hồ chí Minh mà thôi. Phải nói người nắm giữ những bí mật chính trị của Hồ chí Minh là Võ nguyên Giáp và người hiểu rõ những chuyện thầm kín của Hồ chí Minh là người thư ký hầu cận Vũ Kỳ. Ông Giáp và ông Kỳ đều còn sống, nhưng với chính sách bưng bít thông tin, cấm nói đến những điều tiêu cực của lãnh tụ của nhà nước Cộng sản thì hai ông Giáp và Kỳ cũng không thể nói được gì thêm về Hồ chí Minh. Trước đây ông Vũ Kỳ có lên tiếng thêm về chuyện di chúc Hồ chí Minh với Bùi Tín liền bị mấy ông lớn trong bộ chính trị kêu lên đe nẹt và hù dọa ngay. Cầu mong chế độ Cộng sản sẽ sụp đổ trước khi ông Giáp và ông Kỳ qua đời thì hai ông này sẽ có cơ hội tiết lộ nhiều bí mật sâu kín về chính trị và tình cảm của Hồ chí Minh.
Chuyện đánh giá công tội của Hồ chí Minh đối với đất nước là chuyện dài lâu nhưng bản thân Hồ chí Minh, trong di chúc viết ngày 14 tháng 8 năm 1969, tỏ ý mong mỏi lịch sử sau này xét kỹ cho ông mà đừng lên án ông quá nặng nề. Ông đã kết thúc bản di chúc bằng hai câu thơ của cụ Nguyễn Du để tỏ lòng hối hận trước cao xanh về những tội lỗi của ông:
Rằng con biết tội đã nhiều
Dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam.
Phải thấy rằng đây không phải là đòn bịp cuối cùng trong đời của Hồ chí Minh mà là những lời nói thống thiết chân thành pha lẫn sự đau đớn của một con người trước giờ hấp hối lâm chung. Ước mong sao toàn dân Việt Nam rồi sẽ có cơ hội nhìn thấy và thông cảm với sự bộc bạch chân thành, những lời nói phải của một con người trước khi chết, giống như con chim trước khi chết thì tiếng kêu thương. Bài viết Hoàng Tùng đã hé mở phần nào những nỗi đau của Hồ chí Minh mà chế độ vì muốn thần thánh hóa ông nên cố tình bưng bít, dấu diếm. Nhưng rồi trời đất luôn có luật công bằng và dần dần những tâm tư sâu kín của Hồ chí Minh cũng được bộc lộ bởi những người cộng sự viên chung quanh như Hoàng Tùng và sau này còn nhiều người quen biết khác nữa để người ta có thể nhìn thấy cái tâm tư u uẩn, đau xót của ông.
Ở thế giới bên kia chắc Hồ chí Minh cũng được thỏa lòng vì giờ này đã được người đời hiểu thấu tâm can thống thiết của ông.

 

TRẦN VIẾT ĐẠI HƯNG