Theo truyền thuyết, ngày
xưa vào thời nhà Tùy (Dương Quảng 605 - 617) ở Dương Châu, Trung Quốc, có Tùy Dạng
Đế là ông vua hôn quân vô đạo, chơi bời trác táng, xa hoa, phung phí, một đêm
nằm mơ thấy một cây trổ hoa đẹp... Cùng thời điểm ấy, tại Lạc Dương thành có
ngôi chùa cổ kính là Dương Ly, vào giữa canh ba, ngoài cửa chùa th́nh ĺnh ánh
sáng rực lên như lửa cháy, hương thơm sực nức lạ lùng, như sao trên trời sa
xuống, làm dân chúng bàng hoàng đổ xô đến xem đông như kiến cỏ. Gần giếng nước
trong sân chùa mọc lên cây bông lạ, trên ngọn trổ một đóa ngũ sắc với 18 cánh
lớn ở phía trên, 24 cánh nhỏ ở phía dưới, mùi thơm ngào ngạt bay tỏa khắp nơi
nơi, lan xa ngàn dặm. Dân chúng đặt tên là hoa Quỳnh.
Điềm báo mộng của vua Tùy Dạng Đế được ứng với tin đồn đăi, nên Vua yết bảng bố
cáo: "Ai vẽ được loại hoa Quỳnh đem dâng lên, Vua trọng thưởng". Không đầy tháng
saụ.. có một họa sĩ dâng lên Vua bức họa như ư. Nh́n đóa hoa trong tranh cực kỳ
xinh đẹp, tất nhiên hoa thật c̣n đẹp đến dường nào! Nghĩ vậy, Vua liền quyết định
tuần du Dương Châu để thưởng ngoạn hoa Quỳnh.
Trong chuyến tuần du cần có đủ mặt bá quan văn vơ triều thần hộ giá, nên để tiện
việc di chuyển, Tùy Dạng Đế ban lệnh khai kênh Vạn Hà từ Trường An đến Dương
Châụ Hàng chục triệu ngày công lao động phải bỏ ra, hàng vạn con người phải vất
vả bỏ ḿnh. Kênh rộng cả chục trượng, sâu đủ cho thuyền rồng di chuyển. Hai bên
bờ kênh được trồng toàn lệ liễu đều đặn cách nhau 10 mét một cây (cụm từ "dặm
liễu" xuất phát từ đó, điển h́nh câu thơ: Dặm liễu sương sa khách bước dồn của
Bà Huyện Thanh Quan). Kênh đào xong, một buổi lễ khánh thành được cử hành trọng
thể, đoàn thuyền giương buồm gấm khởi hành... cả ngh́n cung nữ xiêm y rực rỡ,
mặt hoa da phấn... thuyền rồng được buộc bằng các dải lụa dùng để kéo đị Vua Tùy
Dạng Đế ngồi trên mui rồng uống rượu nghe đàn hát ca sang ngắm cảnh Giang Nam và
đàn cung nữ tuyệt thế giai nhân. Vua thấy nàng nào thích ư cho vời vào hầu ngaỵ
Chuyến tuần du của bạo chúa Tùy Dạng Đế vô cùng xa xỉ, hao tốn công quỹ triều đ́nh.
Đây là một trong những nguyên nhân đẩy đất nước đến đói nghèo, loạn lạc khắp
nơi, đưa nhà Tùy đến sụp đổ, dựng nên cơ nghiệp nhà Đường. Trong những quan quân
hộ giá, có cha con Lư Uyên. Qua thời gian hơn 90 ngày, đoàn du hành đến đất Dương
Châụ Thuyền vừa cặp bến, con của Lư Uyên phương danh là Lư Thế Dân cùng bằng hữu
rủ nhau lén lút đi xem hoa ngay trong đêm, sợ sáng hôm sau triều thần cùng đi đông
vầy lớp trẻ khó chen chân lọt vào vườn hoạ Lư Thế Dân là người có chân mạng đế
vương (về sau là Vua Đường Thái Tông 627 - 649) nên giống hoa nhún ḿnh lên
xuống 3 lần để nghinh đón. Cánh hoa cong trắng nơn, nhụy hoa điểm xuyết màu vàng,
hương hoa ngọt ngàọ Dưới ánh trăng vằng vặc hoa đẹp tuyệt vời! Xem xong, một cơn
mưa to rụng hết.
Sáng hôm sau, Tùy Dạng Đế xa giá đến xem hoa, chỉ c̣n thấy trơ vơ cánh hoa úa
rũ, tan tác!... Vua tức giận, tiếc công ngh́n dặm không được xem hoa, ra lệnh
nhổ bỏ, vứt đi! Từ đó hoa Quỳnh chỉ nở về đêm cho những ai có ḷng lân ái: "Khi
xem hoa nở, khi chờ trăng lên".
Qua cuộc tuần du, nhiều cuộc bạo loạn nổi lên khắp nơị Tùy Dạng Đế bị cận thần
sát hại dẫn đến nhà Tùy mất ngôi, Lư Thế Dân đứng lên lập nên nhà Đường.
... Đến đời Đường Cao Tông, say đắm Vơ Hậu, lúc Vua băng hà con c̣n nhỏ, Vơ Hậu
chuyên quyền nhiếp chánh hăm hại công thần, tự xưng vương, đổi nhà Đường thành
nhà Đại Châu, xưng hiệu Vơ Tắc Thiên hoàng đế. Một hôm, Vơ Tắc Thiên ngự du vườn
thượng uyển nh́n cỏ cây xác xơ trơ trọi liễu đào ủ rũ điêu tàn, liền truyền lệnh
bằng bài tứ tuyệt khắc ngay cửa vườn:
Lai triều du thượng uyển - Hỏa tốc báo xuân trị
Bách hoa liên dạ phát - Mạc đăi hiểu phong xuỵ
Dịch: (Băi triều du thượng uyển - Gấp gấp báo xuân haỵ
Hoa nở hết đêm nay - Đừng chờ môn gió sớm).
Linh ứng thay! Trăm hoa phụng mệnh, chỉ trong một đêm bừng nở khắp vườn, mùi
thơm sực nức nhân gian! Rạng sáng hôm sau, Vơ Tắc Thiên dạo vườn trông muôn hồng
ngàn tía ngoan ngoăn đua chen nở rộ, lấy làm tự măn cho rằng quyền uy tột đỉnh.
Bất giác, bà Chúa bạo dâm Vơ Tắc Thiên nh́n đóa Mẫu Đơn bất tuân thượng mệnh,
thân cây khẳng khiu cứng cỏi, không hoa lá. Giận thay cho loài hoa ngoan cố, Vơ
Tắc Thiên ra lệnh đày Mẫu Đơn xuống tận Giang Nam. Do đó, vùng Giang Bắc thiếu
vắng loài hoa vương giả, biểu trưng cho quốc sắc thiên hương nhằm ám chỉ tuyệt
sắc giai nhân. Người đương thời thấy vậy dệt bài Phú Ngọc Lâu Xuân Tứ nhằm
thương hại và tán thán vẻ đẹp, sự khẳng khái của hoa Mẫu Đơn, thà chịu cảnh
phong trần lưu lạc tự giải phóng cuộc đời chớ không làm vương giả chốn kinh đô,
chịu giam ḿnh trong vườn hoa tù hăm của bạo chúa, đem sắc đẹp hương thơm ban
rải cho mọi người để được dự phần thanh caọ
Đó là truyền thuyết hoa Quỳnh và hoa Mẫu Đơn được đời sau dệt thành giai thoại
đầy hấp dẫn qua thuyết Đường của Trung Quốc biểu thị cho người đời suy gẫm Hoa
và Người: Ai là người xứng đáng thưởng hoa và hoa phải thế nào cho con người
thưởng ngoạn.
|